Zabieg T1 to pierwszy wiosenny zabieg fungicydowy w zbożach, który przeprowadza się w kluczowym momencie rozwoju rośliny – od stadium końca krzewienia do początku strzelania w źdźbło (BBCH 29-31). Jest to jeden z najważniejszych momentów w całorocznym programie ochrony zbóż, determinujący ostateczną wysokość i jakość plonu.
Nazwa „T1” pochodzi od angielskiego „Timing 1”, co oznacza pierwszy optymalny termin aplikacji fungicydów w sezonie wegetacyjnym. Ten zabieg ma charakter profilaktyczno-interwencyjny i stanowi fundament skutecznej ochrony fungicydowej przez cały sezon.
Spis treści
Dlaczego zabieg T1 jest tak istotny?
Moment przełomowy w rozwoju zbóż
Stadium końca krzewienia to kluczowy moment w życiu rośliny zbożowej. W tym czasie następuje ostateczne ukształtowanie liczby kłosów na jednostce powierzchni, co bezpośrednio przekłada się na potencjał plonowania. Roślina mobilizuje wszystkie swoje siły na intensywny wzrost, co czyni ją szczególnie podatną na infekcje grzybowe.
Ochrona przed kluczowymi chorobami
Zabieg T1 ma za zadanie zabezpieczenie roślin przed najważniejszymi chorobami zbóż występującymi wczesną wiosną:
- Mączniak prawdziwy zbóż – choroba, która może pojawić się już przy temperaturach 5-10°C
- Rynchosporioza – szczególnie groźna w jęczmieniu, może powodować straty plonu do 40%
- Septoriozy – grupa chorób powodujących przedwczesne zamieranie liści
- Rdza żółta – choroba rozprzestrzeniająca się bardzo szybko w sprzyjających warunkach
Ekonomiczne uzasadnienie zabiegu
Badania prowadzone przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach pokazują, że zabieg T1 może zwiększyć plon zbóż o 0,5-1,2 t/ha, co przy obecnych cenach zbóż oznacza zwrot inwestycji na poziomie 300-500%.
Optymalne terminy wykonania zabiegu T1
Stadium BBCH 29-31 jako okno aplikacyjne
Najlepszy moment na wykonanie zabiegu T1 to okres, gdy:
- Rośliny zakończyły krzewienie (BBCH 29)
- Widoczne są pierwsze objawy strzelania w źdźbło (BBCH 30-31)
- Wysokość roślin wynosi około 15-25 cm
- Temperatura powietrza stabilnie przekracza 8°C
Znaczenie warunków pogodowych
Idealne warunki do wykonania zabiegu T1 to:
- Bezwietrzna pogoda (prędkość wiatru poniżej 3 m/s)
- Temperatura powietrza 8-20°C
- Brak opadów przez minimum 2 godziny po zabiegu
- Wilgotność względna powietrza powyżej 60%
Dobór środków ochrony roślin do zabiegu T1
Fungicydy kontaktowe vs systemiczne
W zabiegu T1 najlepsze rezultaty przynosi zastosowanie fungicydów o działaniu systemicznym lub mieszanych (systemiczno-kontaktowych). Substancje czynne z grup:
- Triazole (tebukonazol, propikonazol) – doskonała skuteczność przeciw mączniakowi i septoriozom
- Strobiluryny (azoksystrobina, trifloksystrobina) – szerokie spektrum działania i efekt fizjologiczny
- SDHI (fluksapiroksad, benzowindiflupir) – nowoczesne substancje o długim okresie działania
Dawkowanie i mieszanki
Typowe dawkowanie fungicydów w zabiegu T1:
- Fungicydy jednoskładnikowe: 0,5-1,0 l/ha
- Mieszaniny gotowe: 0,6-1,2 l/ha w zależności od preparatu
- Objętość cieczy roboczej: 200-300 l/ha
Najczęstsze błędy w wykonywaniu zabiegu T1
Zbyt wczesna aplikacja
Wykonanie zabiegu przed osiągnięciem przez rośliny odpowiedniego stadium rozwoju prowadzi do:
- Skrócenia okresu ochrony
- Konieczności wcześniejszego wykonania zabiegu T2
- Zmniejszenia ogólnej efektywności ochrony
Nieprawidłowe dawkowanie
Stosowanie zbyt niskich dawek fungicydów nie zapewnia skutecznej ochrony, podczas gdy dawki nadmiernie wysokie są nieopłacalne ekonomicznie i mogą wywierać negatywny wpływ na środowisko.
Ignorowanie warunków pogodowych
Aplikacja w niewłaściwych warunkach atmosferycznych może prowadzić do:
- Znoszenia środka poza obszar docelowy
- Zmycia preparatu przez opady
- Niewystarczającego wchłonięcia substancji czynnej
Monitoring skuteczności zabiegu T1
Obserwacja plantacji po zabiegu
Po 7-14 dniach od zabiegu T1 należy dokonać oceny jego skuteczności poprzez:
- Sprawdzenie stopnia porażenia liści przez choroby grzybowe
- Ocenę ogólnego stanu zdrowotnego roślin
- Monitoring pojawiania się nowych infekcji
Przygotowanie do zabiegu T2
Skuteczność zabiegu T1 determinuje termin i intensywność kolejnego zabiegu fungicydowego (T2), który wykonuje się zwykle w stadium kłoszenia (BBCH 51-59).
Korzyści ekonomiczne i agronomiczne
Zwiększenie plonowania
Prawidłowo wykonany zabieg T1 może przynieść:
- Wzrost plonu o 5-15% w porównaniu do plantacji niechronionych
- Poprawę jakości ziarna (masa 1000 ziaren, zawartość białka)
- Zmniejszenie porażenia ziarna przez grzyby chorobotwórcze
Stabilizacja produkcji
Regularne stosowanie zabiegu T1 przyczynia się do:
- Zmniejszenia wahań plonów między sezonami
- Poprawy przewidywalności wyników ekonomicznych
- Zwiększenia odporności roślin na stresy abiotyczne
Zabieg T1 w zbożach to inwestycja, która przy prawidłowym wykonaniu gwarantuje wysokie zwroty ekonomiczne i stanowi fundament udanej uprawy. Kluczem do sukcesu jest precyzyjne określenie terminu aplikacji, dobór odpowiednich środków ochrony roślin oraz zachowanie optymalnych warunków podczas zabiegu.