Kościół św. Józefa to jeden z istotnych obiektów architektonicznych w Rzeszowie, znajdujący się pomiędzy ulicami Lubelską a Partyzantów.
Jego lokalizacja sprawia, że jest łatwo dostępny zarówno dla mieszkańców, jak i turystów odwiedzających to miasto.
Historia
1416–1900
Początki istnienia parafii sięgają XV wieku, kiedy to na tym obszarze funkcjonowała parafia poświęcona świętym Wojciechowi i Katarzynie. Niestety, pierwsza świątynia uległa zniszczeniu podczas tatarskiego najazdu, a jej następca, zbudowany dzięki kasztelanowi sandomierskiemu Mikołajowi Spytkowi Ligęzie w 1624 roku, także podzielił los swojego poprzednika. W obliczu tych tragicznych wydarzeń, miejscowy proboszcz zainicjował budowę nowego, murowanego kościoła, który został konsekrowany przez metropolitę przemyskiego Hieronima Sierakowskiego w 1745 roku. W roku 1895 podjęto decyzję o wzniesieniu okazałej świątyni, a rozpoczęcie budowy miało miejsce w 1900 roku.
Od 1904 do dzisiaj
Budowa zewnętrzna zakończyła się po czterech latach, jednak prace wewnętrzne trwały znacznie dłużej i dopiero w 1920 roku można było mówić o ich zakończeniu. W 1908 roku kościół padł ofiarą aktu wandalizmu, co skutkowało zniszczeniem witraża umieszczonego nad drzwiami wejściowymi. W 1960 roku, podczas potężnej wichury, obiekt ucierpiał w wyniku zerwanego dachu przy wieży, powybijanych witraży, a także uszkodzonych organów, które stały się bezużyteczne. Kościół został odbudowany, a prace rekonstrukcyjne opierały się na dokumentach przygotowanych przez studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego pod kierunkiem prof. Wiktora Zina. Na przełomie XX wieku świątynia przeszła gruntowną restaurację, przywracając jej dawne piękno.
Architektura
Kościół św. Józefa w Rzeszowie to znakomity przykład nowogotyckiej architektury, która swoją obecność na terenach Galicji zaznaczyła na przełomie XIX i XX wieku. Świątynia, z trzema nawami oraz imponującą wieżą o wysokości 50 metrów, została zbudowana z charakterystycznej czerwonej cegły. Nad głównym wejściem, w niszy, znajduje się figura poświęcona św. Józefowi.
Wnętrze kościoła skrywa bogatą historię, której kluczowe elementy datowane są na różne lata:
- 1904 – wprowadzenie nowej posadzki,
- 1915 – renowacja witraży, które uległy uszkodzeniu w wyniku wybuchu w prochowni oraz podczas wysadzania mostu przez wojska rosyjskie,
- 1922 – instalacja nowego oświetlenia,
- 1920 – początek prac nad polichromiami, z projektami Michała Leszczyńskiego,
- 1944 – budowa głównego ołtarza z rzeźbami świętych stworzonymi przez Kazimierza Bieńkowskiego,
- 1959 – wprowadzenie nowej chrzcielnicy, która zastąpiła poprzednią, drewnianą, nową, kamienną,
- 1962 – instalacja organów wykonanych przez Kamińskiego z Warszawy,
- koniec XX wieku – przeprowadzenie prac renowacyjnych oraz przeniesienie figur świętej Katarzyny, pierwotnej patronki kościoła, oraz świętego Antoniego z bocznych ołtarzy na filary w nawie głównej,
- 2008 – odnowienie hełmu wieży i zamontowanie krzyża, który uległ zniszczeniu podczas burzy.
Każdy z wymienionych okresów ma swoje znaczenie, a ich wpływ na obecny wygląd kościoła przyczynia się do jego wyjątkowego charakteru oraz duchowej atmosfery tego miejsca.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 22.04.2010 r.]
- Świętokradzki wandalizm. „Nowości Illustrowane”. Nr 15, s. 15, 11.04.1908 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Kościół św. Mikołaja w Rzeszowie | Rektorat Świętej Trójcy w Rzeszowie | Parafia Chrystusa Króla w Rzeszowie | Parafia Opatrzności Bożej w Rzeszowie | Parafia św. Józefa Kalasancjusza w Rzeszowie | Parafia św. Michała Archanioła w Rzeszowie | Parafia św. Rocha w Rzeszowie | Parafia Świętej Rodziny w Rzeszowie | Sanktuarium Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Rzeszowie | Kościół św. Rocha i św. Marcina w Rzeszowie | Kościół św. Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie | Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Rzeszowie | Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Rzeszowie | Kościół św. Huberta w Rzeszowie | Kościół garnizonowy pw. Matki Boskiej Królowej Polski w Rzeszowie | Sanktuarium Matki Bożej Saletyńskiej w Rzeszowie | Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy i św. Floriana w Rzeszowie | Parafia wojskowo-cywilna Matki Bożej Królowej Polski w Rzeszowie | Kościół Świętego Krzyża w Rzeszowie | Parafia św. Wojciecha i św. Stanisława w RzeszowieOceń: Kościół św. Józefa w Rzeszowie