Stanisław Gołąb (prawnik)

---

Życiorys

Stanisław Gołąb urodził się w Rzeszowie w 1878 roku, w rodzinie Michała i Marii, z domu Rittner. W okresie swojej młodości, kształcił się w Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie, gdzie w 1896 roku zdał egzamin dojrzałości. Pośród jego kolegów z klasy znaleźli się m.in. Kajetan Golczewski oraz Władysław Semkowicz. Jego dalsza edukacja odbywała się na kierunku prawa na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, który ukończył w 1900 roku, uzyskując tym samym stopień naukowy doktora.

Po zakończeniu studiów prawniczych, Gołąb kontynuował naukę na zagranicznych uniwersytetach w Wiedniu, Berlinie, Monachium oraz Paryżu. Od 1901 roku związany był z Prokuratorią Skarbu we Lwowie, gdzie rozpoczął pracę jako praktykant konceptowy, a następnie awansował na koncypienta. Po zdaniu egzaminu prokuratorskiego w 1904 roku, został rok później koncepistą w Prokuratorii Skarbu w Krakowie. To właśnie tam, w 1909 roku, uzyskał tytuł adwokata, co otworzyło przed nim drogę do objęcia stanowisk związanych z edukacją prawniczą.

W trakcie I wojny światowej, w 1917 roku, Gołąb dostąpił awansu na radcę skarbu, gdzie reprezentował interesy państwa. Brał aktywny udział w pracach nad tworzeniem systemu prawa na obszarze uprzednio zaboranych ziem polskich. W tym samym roku uzyskał habilitację na Uniwersytecie Jagiellońskim na podstawie pracy zatytułowanej „Rozporządzanie hipoteką przez właściciela”, napisaną pod kierunkiem Władysława Leopolda Jaworskiego, zdobywając jednocześnie tytuł veniam legendi.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w 1919 roku, Gołąb uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego. Wziął udział w zespole, którego celem była planowana kodyfikacja prawa cywilnego. 22 sierpnia 1919 roku został mianowany członkiem Komisji Kodyfikacyjnej, powołanej kilka miesięcy wcześniej, gdzie pełnił funkcję sekretarza sekcji prawa cywilnego oraz referenta kodeksu postępowania cywilnego oraz prawa o stosunkach z pokrewieństwa i opieki. Był jednym z architektów projektu kodeksu postępowania cywilnego, a także projektów dotyczących prawa rodzinnego, autorskiego oraz międzynarodowego prawa prywatnego, jak również kodeksu zobowiązań.

W 1921 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie kierował Katedrą Prawa Cywilnego, a później również Katedrą Prawa Procesowego Cywilnego. Dodatkowo, dwukrotnie pełnił funkcję dziekana Wydziału Prawa UJ, najpierw w latach 1923-1924, a następnie 1934-1935. Ponadto, był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności.

Stanisław Gołąb zmarł 30 marca 1939 roku w Krakowie. Jego ostatnim miejscem spoczynku jest cmentarz Rakowicki w Krakowie, gdzie został pochowany w kwaterze 24-wsch-po prawej Szumrańskiej.

Publikacje

Stanisław Gołąb, uznany prawnik, jest autorem wielu działań w sferze prawa cywilnego. Jego publikacje, które odzwierciedlają zarówno praktyczne, jak i teoretyczne podejście do problematyki prawnej, są szanowane w środowisku prawniczym. Oto niektóre z jego najbardziej znaczących prac:

• Wojna a kodeks cywilny (1916),
• Istota ustawowych ograniczeń alienacji w austr. prawie prywatnym (1917),
• Projekt ustępu polskiego kodeksu cywilnego o przymusie, błędzie, podstępie i oświadczeniach nie na serjo: z motywami i tabelą porównawczą (1920),
• Prawo cywilne w zarysie: Wyd. 2. Źródła praw cywilnych, obowiązujących w Polsce; ogólne wiadomości o podmiotowych prawach prywatnych; zarys przepisów prawa prywatnego, obowiązującego w Małopolsce; wykładnia ustaw prawno-prywatnych; rzut oka na prawo międzynarodowe i międzydzielnicowe w Polsce… (1921, współautorzy: Fryderyk Zoll, Tomasz Sołtysik),
• Powszechne obowiązki i prawa obywatelskie (1922),
• Zasady prawa małżeńskiego: z obrad Sekcji Prawa Cywilnego Komisji Kodyfikacyjnej (1925),
• Sądy polubowne według projektu polskiej procedury cywilnej (1926),
• Ankieta nad ustawą, wprowadzającą kodeks polskiej procedury cywilnej, w okręgach apelacyjnych: toruńskim, poznańskim i katowickim (1927),
• Ustawa o prawie autorskim z dnia 29 marca 1926 r. z materiałami (1928),
• Un théorème sur le balayage (1928),
• Théorie et technique de la codification,
• Ustrój sądów powszechnych (1929),
• Ustrój sądów powszechnych. Zasady naczelne ustroju sądownictwa w Konstytucji: ustrój sądów powszechnych przed unifikacją: prawo obowiązujące (Zarys systemu, tekst rozporządzenia Prezydenta R.P. z 6 lutego 1928 r. z uzasadnieniem i objaśnieniami): dodatek: Udział sędziów w innych władzach: wynagrodzenie funkcjonarjuszów sądowych (1929, współautor: Ignacigo Rosenblütha),
• Projekty polskiej procedury cywilnej. Powstanie, uzasadnienie, zdania odrębne (1930),
• Entwurf einer Zivilprocessordnung (1930),
• Polski kodeks postępowania cywilnego a procedura cywilna austriacka (1931),
• Kodeks postępowania cywilnego oraz przepisy wprowadzające Kodeks postępowania cywilnego: (rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 29 listopada 1930 r., Dz. U. R. P. Nr 83, poz. 651, 652) z przepisami pozostającemi w związku: objaśnione na podstawie materjałów Komisji Kodyfikacyjnej Rzplitej Polskiej i orzecznictwa sądów polskich z wstępem, zawierającym rzut oka na polski proces cywilny (1931, współautor: Zygmunt Wusatowski),
• Polskie prawo małżeńskie w kodyfikacji (1932),
• Zarys polskiego procesu cywilnego. Jurysdykcja sądów powszechnych. Z. 1 (1932),
• Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie sporne. Część 1 (1933, współautor: Zygmunt Wusatowski),
• Kodeks postępowania cywilnego. Część druga: Postępowanie egzekucyjne i zabezpieczające. Wstęp, tekst prawa z uzasadnieniem i objaśnieniami, przepisy wprowadzające, egzekucja administracyjna, rozporządzenia wykonawcze, przepisy o kosztach sądowych (1933, współautor: Zygmunt Wusatowski),
• Interwencja uboczna (1934),
• Rodzina. Projekt działu polskiego kodeksu cywilnego o stosunkach prawnych rodziców i dzieci (1934),
• Sprawa Cornera (1935),
• Il codice di procedura civile polacco: (origine, sistema e principi fondamentali) (1935),
• Organizacja sądów powszechnych opracowana systematycznie z uwzględnieniem rozwoju historycznego, sądownictwa szczególnego oraz ustroju adwokatury, prokuratorii generalnej i notariatu (1938),
• O pełnomocnikach w procesie cywilnym (1938).

Wszystkie te opracowania dowodzą głębokiej wiedzy i zaangażowania Gołębia w rozwój prawa cywilnego oraz kształtowanie polskiego systemu prawnego.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Gołąb, znany prawnik, został uhonorowany wieloma prestiżowymi odznaczeniami w swoim życiu zawodowym. Jego osiągnięcia zostały docenione zarówno w Polsce, jak i za granicą.

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 11 listopada 1937 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Kawaler Orderu Franciszka Józefa, otrzymany w Austro-Węgrzech w 1916 roku.

---

Oceń: Stanisław Gołąb (prawnik)

---