Zbigniew Gajewski

---

Życiorys

Wczesne lata

Zbigniew Gajewski przyszedł na świat w Rzeszowie, w rodzinie, w której głównie dominowały techniczne umiejętności, jako syn inżyniera mechanika Wiktora Gajewskiego (1873–1944) oraz Emilii z domu Wójtowicz. Ze względu na zawodowe zobowiązania ojca, rodzina często zmieniała miejsce zamieszkania, co z pewnością miało wpływ na wczesne życie Zbigniewa. Szkoła podstawowa, będąca fundamentalnym etapem w jego edukacji, została ukończona w Żywcu, natomiast na początku 1919 roku, po przeprowadzce do Poznania, rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego. W roku 1920 Gajewski wstąpił do przygimnazjalnej 15 Poznańskiej Drużyny Harcerskiej im. Waleriana Łukasińskiego. Jednakże, z uwagi na sprzeciw wobec zmiany patrona drużyny na Stanisława Żółkiewskiego, opuścił towarzystwo. Taki krok mógł przyczynić się do jego późniejszego wydalenia z placówki edukacyjnej. Ostatecznie, w 1928 roku, zakończył swoją edukację w Państwowej Szkole Budownictwa, która obecnie funkcjonuje jako Zespół Szkół Budownictwa nr 1 w Poznaniu, zdobywając dyplom technika w zakresie robót drogowych, kolejowych oraz wodnych.

Działalność przed II wojną światową

W grudniu 1931 roku Gajewski rozpoczął karierę zawodową w Polskich Kolejach Państwowych. Wkrótce po tym związał swoje losy z Związkiem Zawodowym Kolejarzy, który był związany politycznie z Polską Partią Socjalistyczną. W roku 1932 trafił do Organizacji Młodzieżowej Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego (OMTUR). W latach 1934-1936 prowadził wykłady dla młodzieży turowskiej, dotyczące polityki oraz historii. W wyniku reorganizacji OMTUR, w której młodzież została przydzielona do Czerwonego Harcerstwa i Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego, Zbigniew Gajewski został wybrany na przewodniczącego oddziału TUR w Poznaniu.

W 1932 roku osiedlił się w Swarzędzu, gdzie wraz z współpracownikami – Franciszkiem Rybczyńskim oraz Szczepanem Pokornowskim – podjął próbę stworzenia siedziby związku zawodowego pracowników huty szkła w Antoninku. Niestety, ta inicjatywa nie zakończyła się sukcesem i doprowadziła do konfliktu, w wyniku którego ksiądz Stanisław Koźlik oczernił Gajewskiego oraz Pokornowskiego podczas mszy świętej. W 1935 roku Zbigniew Gajewski został wybrany na sekretarza Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS w Poznaniu, a następnie w listopadzie 1936 roku objął stanowisko przewodniczącego tego komitetu. **Cieszył się reputacją zwolennika współpracy PPS z KPP**, co budziło sprzeciw niektórych działaczy, w tym Franciszka Kowalewskiego oraz Stanisława Turtonia. Po interwencji władz centralnych, wybory zostały unieważnione, a Gajewski został przeniesiony służbowo do Jarocina.

W 1937 roku Gajewski został aresztowany pod zarzutem działalności komunistycznej w Krotoszynie, gdzie odnaleziono jego adres w notatkach członka komórki KPP. Jego obrońcą w procesie był brat. Ostatecznie Zbigniew Gajewski został skazany na sześć lat pozbawienia wolności, które odbył w Rawiczu, gdzie był także członkiem Komuny Więziennej. W trakcie pobytu w więzieniu nawiązał znajomość z Marcelem Nowotką oraz Janem Izydorczykiem. Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu Polski przez Niemców, Gajewski został zwolniony z więzienia i powrócił do Swarzędza. W tym czasie był też członkiem Polskiego Związku Myśli Wolnej.

Okres II Wojny Światowej

Podczas początkowych lat II wojny światowej Zbigniew Gajewski pracował jako robotnik w Poznaniu. W 1940 roku sytuacja się zmieniła, gdy znalazł się w obozie przesiedleńczym na Głównej. Stamtąd, razem z rodziną, został deportowany do Generalnego Gubernatorstwa. Jego podróż zaprowadziła go do Słodkowa w pobliżu Kraśnika, a następnie do Rzeszowa. W czasie okupacji Gajewski wstąpił do rzeszowskiej Armii Krajowej, gdzie aktywnie uczestniczył w działaniach konspiracyjnych.

Działalność powojenna

Po zakończeniu II wojny światowej wrócił do Poznania w 1945 roku. Znalazł się w strukturach lubelskiej PPS. Był gorącym zwolennikiem połączenia PPR z PPS. Początkowo zaangażował się w pracę w aparacie partyjnym, a później od lat 1947 do 1961 pracował w Dyrekcji Okręgowej PKP, Zjednoczeniu Robót Inżynieryjnych oraz Wojewódzkim Zarządzie Dróg Publicznych. Z czasem przeszedł na emeryturę w 1961 roku. Pod koniec swojego życia poświęcał czas na spisywanie wspomnień z własnych doświadczeń życiowych. Zbigniew Gajewski kontynuował działalność w PZPR oraz w ZBOWiD. Ostatecznie zmarł w 1972 roku i został pochowany na Cmentarzu Junikowskim w Poznaniu.

Rodzina

Wiktor Gajewski, ojciec Zbigniewa, był inżynierem oraz aktywnym członkiem Stowarzyszenia Inżynierów w Poznaniu, co świadczy o jego zaangażowaniu w rozwój techniki i wsparcie społeczności inżynieryjnej.

Jego starszy brat, również noszący imię Wiktor, żył w latach 1899-1940 i pracował jako prawnik oraz adwokat w Nakle nad Notecią. Niestety, stał się ofiarą tragicznych wydarzeń związanych z zbrodnią katyńską, co pogłębiło ból i cierpienia rodziny.

Siostry Zbigniewa, Ludmiła oraz Stefania, również wybrały zawód medyczny i stały się lekarkami, co pokazuje silne powiązania rodziny z dziedziną służby zdrowia.

Zbigniew był w związku małżeńskim z Pelagią Szałek, jednakże para nie doczekała się potomstwa.

---

Oceń: Zbigniew Gajewski

---