Dawid Alter Kurzmann

---

Życiorys

Dawid Alter Kurzmann był znaczącą postacią związana z Krakowem, gdzie osiedlił się co najmniej od momentu zawarcia małżeństwa w 1887 roku z Dancze (Dina, Anna) z domu Sternberg. Z małżeństwa tego przyszło na świat trójka dzieci: córka Hela Hinda Frieda oraz synowie Baruch i Izrael.

Przez wiele lat mieszkał na Kazimierzu, przy ulicy Mostowej 10, jednak w 1941 roku, po wysiedleniu do getta w Podgórzu, zmienił adres na plac Zgody 16. Jako uczeń znanego cadyka Izraela Friedmana z Czortkowa, zgromadził ogromną wiedzę religijną, co przypadło mu do gustu. Modlił się w bóżnicy Reb Aron Chasidim, znajdującej się na ul. Józefa 33, gdzie złożył fundację na metalowy aron ha-koedesz.

Działalność gospodarcza

Dawid Alter Kurzmann był wybitnym przedsiębiorcą, który odniósł sukces w branży stalowej.

Jako zdolny kupiec i menedżer, prowadził działalność na dużą skalę, co umożliwiło mu zrzeszenie istotnych partnerów handlowych w swoim polu działań.

Właściciel firmy „D. Kurzmann, Dom Komisowo-Handlowy dla Towarów Żelaznych i Metalowych”, jego wkład w rynek stalowy był nieoceniony. Jego firma zyskała renomę oraz przyciągnęła uwagę znaczących graczy branżowych.

Od 1927 roku pełnił także rolę dyrektora w „Górniczo-Hutniczym Towarzystwie Handlowym S.A.”, gdzie jego zadaniem było zarządzanie dystrybucją wyrobów ze stali wyprodukowanych przez największe polskie karteli stalowe.

Jego działania przyczyniły się do rozwoju przemysłu stalowego w Polsce, umacniając pozycję rynku krajowego.

Działalność polityczna

Dawid Alter Kurzmann był aktywnym członkiem partii Agudas Israel, zaangażowanym w działania tej organizacji przynajmniej od roku 1927. W ciągu swojej działalności politycznej zyskał znaczącą pozycję, obejmując stanowisko zastępcy przewodniczącego krakowskiego oddziału tej partii.

W 1937 roku Kurzmann został członkiem tymczasowego zarządu nowo utworzonej żydowskiej gminy wyznaniowej w Krakowie, gdzie pełnił ważną rolę w zakresie spraw religijnych. Jego praca koncentrowała się na wdrażaniu inicjatyw edukacyjnych, a szczególnie wyróżniał się wsparciem dla idei zakupu i tworzenia szkół dla religijnych żydowskich dziewcząt w ramach programu Bejt Jaakow oraz budowy Jesziwy Mędrców w Lublinie.

Kurzmann identyfikował się jako Żyd, co podkreślało jego silne połączenie z tożsamością narodową. Mimo że nie był syjonistą, jego związki z Palestyną były istotnym elementem jego biografii – odwiedził ten region dwukrotnie i zainwestował w zakup niewielkiej działki, co może wskazywać na jego zainteresowanie tą częścią świata.

Sierociniec

Związki Dawida Kurzmanna z najstarszym żydowskim sierocińcem w Krakowie sięgają roku 1910. Już od 1918 roku miał on odpowiedzialność za finanse tej placówki. W przeciągu dwóch dekad pod nowym zarządem, sierociniec zyskał status jednego z najlepszych ośrodków w Polsce, a zgromadzony majątek był znaczący. Niestety, na początku wojny, majątek ten został zagrabiony przez Niemców.

W okresie okupacji Dawid Kurzmann poświęcił się całkowicie ratowaniu sierocińca. W momencie likwidacji Domu Sierot, instytucja ta znajdowała się w obrębie getta, przy ul. Józefińskiej 39, gdzie przebywało około 300 dzieci.

28 października 1942 roku, w trakcie tzw. akcji październikowej, sierociniec został otoczony przez niemieckich żołnierzy. Najmłodsze dzieci zostały zabrane i zamordowane w nieznanym miejscu, lecz grupa najstarszych chłopców zdołała uciec. Pozostałych wyprowadzono na plac Zgody, gdzie Niemcy zaproponowali wychowawcom Domu Sierot możliwość ocalenia i zatrudnienia w nowym ośrodku, który planowali otworzyć w getcie.

Dawid Kurzmann oraz kierowniczka Zakładu, Anna Feuerstein, a także jej mąż Juliusz, stanowczo odmówili opuszczenia dzieci. Około piątej po południu, kolumna wychowawców i ich podopiecznych została skierowana na stację w Płaszowie. Na czele tej milczącej grupy kroczył Kurzmann, a towarzyszyły mu jego córka Hela Frida oraz zięć Dawid Schmelkes. Późnym wieczorem transport odjechał do obozu zagłady w Bełżcu.

Upamiętnienie

W dniu 24 października 2021 roku na ścianie Synagogi Staromiejskiej w Rzeszowie miało miejsce ważne wydarzenie, podczas którego odsłonięto tablicę poświęconą pamięci Dawida Altera Kurzmanna.

Następnie, 26 kwietnia 2022 roku, Rada Miasta Szczecin podjęła decyzję o nadaniu nazwiska Dawida Altera Kurzmanna placowi w Szczecinie Dąbiu. Nowa nazwa została przypisana do placu, który znajduje się w obrębie ulic Tczewskiej, Goleniowskiej, Kamieńskiej oraz Kostrzyńskiej, na obszarze osiedla mieszkaniowego, który wcześniej służył jako kirkut.

---

Oceń: Dawid Alter Kurzmann

---