Paweł Kowal

---

Życiorys

Wykształcenie i działalność zawodowa

Paweł Kowal to absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie, który w 1999 roku ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1996-1998 uczył się w Collegium Invisibile w Warszawie pod opieką Krystyny Kersten. Odbył również ważne badawcze wyprawy do Jakucji, Buriacji oraz Chakasji. Po zakończeniu studiów, w 1999 roku, związał się z Instytutem Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, gdzie rozpoczął pracę jako asystent. W styczniu 2011 roku zakończył tam pracę nad swoją doktorską rozprawą, której temat brzmiał: Polityka ekipy gen. Wojciecha Jaruzelskiego w latach 1986-1989. Próba reformy w systemie władzy. Następnie awansował na adiunkta w tej samej instytucji.

Oprócz tego był także pracownikiem Kolegium Europejskiego w Natolinie, a w 2019 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego w zakresie nauk społecznych, przedstawiając pracę pt. Testament Prometeusza. Źródła polityki wschodniej III Rzeczypospolitej. W tym samym roku objął stanowisko profesora w Instytucie Studiów Politycznych PAN, a także rozpoczął wykłady w Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie pełnił rolę kierownika Podyplomowych Studiów Wschodnich. W obszarze swoich badań Paweł Kowal koncentrował się na polityce wschodniej Polski oraz UE, a także historii współczesnej. Jest także autorem wielu artykułów dotyczących polityki międzynarodowej i pełnił funkcję redaktora naczelnego kwartalnika „Sprawy Międzynarodowe”.

W latach 1998-2000 miał okazję pracować w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, gdzie zarządzał wydziałem w Departamencie Spraw Zagranicznych. Następnie, w latach 2000-2001, był dyrektorem Departamentu Współpracy z Zagranicą i Integracji Europejskiej w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W okresie między 2001 a 2003 rokiem pracował jako ekspert w dziedzinie polityki wschodniej w Centrum Stosunków Międzynarodowych. W latach 2003-2005 pełnił funkcję dyrektora Mazowieckiego Centrum Kultury i Sztuki. Od 2003 roku był także ekspertem w Muzeum Powstania Warszawskiego, gdzie brał udział w tworzeniu koncepcji muzeum. W 2005 roku kierował Biurem Prasowym Prezydenta m.st. Warszawy.

Działalność polityczna

W swojej karierze politycznej związał się z Prawem i Sprawiedliwością, gdzie w latach 2002-2005 przewodniczył radzie dzielnicy Ochota. W 2005 roku, w wyniku wyborów parlamentarnych, zdobył mandat posła w okręgu chrzanowskim. Wśród jego działań w Sejmie, w latach 2006-2007 pełnił rolę przewodniczącego Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz wiceprzewodniczącego Klubu Parlamentarnego PiS. Funkcję sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych sprawował od 20 lipca 2006 do 22 listopada 2007 roku.

W 2007 roku ponownie zdobył mandat poselski, zdobywając 26 184 głosy, a jego działalność obejmowała między innymi wiceprzewodniczącego klubu parlamentarnego PiS oraz wiceprzewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych. W 2009 roku, w wyborach do Parlamentu Europejskiego, uzyskał mandat eurodeputowanego w okręgu Kraków, zyskując 18 614 głosów. W parlamencie europejskim przystąpił do grupy Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy oraz objął funkcję przewodniczącego delegacji w komisji współpracy parlamentarnej UE-Ukraina.

22 listopada 2010 roku, Paweł Kowal opuścił Prawo i Sprawiedliwość, angażując się w ugrupowanie Polska Jest Najważniejsza, gdzie 4 czerwca 2011 roku, został prezesem tej partii. Swoje zaangażowanie w politykę kontynuował w Radzie Bezpieczeństwa Narodowego, gdzie zasiadał do grudnia 2011 roku. 7 grudnia 2013 roku kierowana przez niego partia uległa rozwiązaniu, a na jej miejsce powstał nowy twór – Polska Razem, w którym objął funkcję przewodniczącego rady krajowej.

Bezskutecznie ubiegał się o reelekcję do europarlamentu w 2014 roku. W 2015 roku, po sporach dotyczących listy kandydatów do Senatu, zdecydował się na opuszczenie polityki (formalnie na czele rady krajowej Polski Razem pozostał do przekształcenia partii w 2017 roku). W 2019 roku ogłosił swój start w wyborach do Sejmu jako lider listy Koalicji Obywatelskiej w okręgu krakowskim, gdzie uzyskał mandat poselski z wynikiem 76 720 głosów. W Sejmie IX kadencji przyjęto go na wiceprzewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych.

W 2023 roku, Kowal kontynuował swoją karierę, ponownie wygrywając wybory i obejmując stanowisko przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych oraz uzyskując 63 534 głosy jako lider listy w okręgu rzeszowskim. Przełomowym wydarzeniem jego kariery politycznej było objęcie w 2024 roku funkcji przewodniczącego Rady do spraw Współpracy z Ukrainą.

Działalność społeczna

Paweł Kowal aktywnie zaangażował się w inicjatywy społeczne, m.in. zasiadając w Radzie Młodzieży Rzeszowa, gdzie pełnił funkcję przewodniczącego. W latach 1996-1998 był również prezesem Klubu Jagiellońskiego oraz aktywnie działał w Centrum im. Mirosława Dzielskiego w Krakowie. W okresie 1997-2005 współpracował z Ośrodkiem Myśli Politycznej, gdzie zarządzał programem odnoszącym się do stosunków Polski z Polakami na Wschodzie.

Jest członkiem Stowarzyszenia Wspólnota Polska oraz od 2005 roku nadzwyczajnym członkiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Paweł Kowal współpracował również z Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu, gdzie od 2007 roku zasiadał w radzie kolegium. Również brał udział w pracach Rady Programowej Instytutu Spraw Publicznych. W 2008 roku został honorowym członkiem Ochotniczej Straży Pożarnej w Choczni.

W 2011 roku założył Fundację Energia dla Europy, a w 2014 roku objął przewodnictwo rady programowej przedstawicielstwa Polskiej Akademii Nauk w Kijowie. Od 2016 roku jest związany z think tankiem Medyczna Racja Stanu, którego był współzałożycielem, a w 2021 roku dołączył do rady Fundacji Kaukaskiej.

Wyniki w wyborach ogólnopolskich

W poniższym zestawieniu przedstawiamy wyniki wyborcze Pawła Kowala w różnych wyborach ogólnopolskich. Poniższa tabela przedstawia zdobyte przez niego głosy oraz procentowe udziały w poszczególnych wyborach.

Rok wyborów	Partia polityczna		Rodzaj organu	Okręg wyborczy	Uzyskany wynik
2005	_	Prawo i Sprawiedliwość	Sejm V kadencji	nr 12	12 625 (6,30%)
2007			Sejm VI kadencji		26 184 (9,78%)
2009			Parlament Europejski VII kadencji	nr 10	18 614 (2,00%)
2014	_	Polska Razem	Parlament Europejski VIII kadencji	nr 4	25 037 (3,28%)
2019	_	Koalicja Obywatelska	Sejm IX kadencji	nr 13	76 720 (11,82%)
2023			Sejm X kadencji	nr 23	63 534 (9,43%)

Odznaczenia i wyróżnienia

Paweł Kowal jest osobą, która zdobyła liczne odznaczenia oraz wyróżnienia w uznaniu dla swojej pracy i osiągnięć. Jego praca była doceniana zarówno w kraju, jak i za granicą. Poniżej przedstawiamy listę niektórych z wyróżnień, które otrzymał w ciągu swojej kariery:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2014),
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi (2008, Portugalia),
• Order „Za Zasługi” III stopnia (2007, Ukraina),
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005),
• Srebrny Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej” (2005),
• Nagroda im. Profesora Tomasza Strzembosza za książkę „Koniec systemu władzy” (2013),
• Wyróżnienie tygodnika „Polityka” w rankingu na najlepszych polskich europosłów (2013),
• Nagroda „Rzeczpospolitej” im. Jerzego Giedroycia (2014),
• Nagroda Pojednania Polsko-Ukraińskiego (2015),
• Nagroda „Przeglądu Wschodniego” za książkę „Testament Prometeusza. Źródła polityki wschodniej III Rzeczypospolitej” (2019),
• Nagroda Klio III stopnia za książkę „Trauma i sława” w kategorii autorskiej (2023),
• Nagroda im. Józefa Łukaszewicza za książkę „Abakanowicz. Trauma i sława” (2024).

Te prestiżowe nagrody podkreślają jego wkład w kulturę i naukę, a także społeczny wymiar działalności, jaką prowadził przez lata. Kowal z pewnością pozostaje znaczącą postacią w polskim życiu publicznym.

Publikacje

Oto zbiór prac Pawła Kowala, które ukazują jego wkład w badania i analizy związane z Polską oraz kwestiami wschodnimi.

• Państwo polskie wobec Polaków na Wschodzie (współautor), Kraków 2000,
• Włodzimierz Bączkowski. O wschodnich problemach Polski. Wybór pism (współautor), Kraków 2000,
• Nie jesteśmy ukrainofilami (współautor), Wrocław 2002,
• „Wymiar wschodni” UE – szansa czy idée fixe polskiej polityki? (redaktor, współautor), Warszawa 2002,
• Krajobrazy z Mistralami w tle, Kraków 2011,
• Koniec systemu władzy. Polityka ekipy gen. Wojciecha Jaruzelskiego w latach 1986–1989, Warszawa 2012,
• Między Majdanem a Smoleńskiem. Rozmawiają Piotr Legutko i Dobrosław Rodziewicz, Kraków 2012,
• Jaruzelski. Życie paradoksalne (współautor), Kraków 2015,
• Testament Prometeusza. Źródła polityki wschodniej III Rzeczypospolitej, Warszawa-Wojnowice 2018,
• Muzeum i zmiana. Losy muzeów narracyjnych (współredaktor, współautor), Warszawa-Kraków 2019,
• Inicjatywa Trójmorza: geneza, cele i funkcjonowanie (współautor z Agnieszką Orzelską-Stączek), Warszawa 2019,
• Three Revolutions: Mobilization and Change in Contemporary Ukraine I. Theoretical Aspects and Analyses on Religion, Memory, and Identity (współautor, współredaktor z Georges’em Minkiem i Iwoną Reichardt), Stuttgart 2019,
• Three Revolutions: Mobilization and Change in Contemporary Ukraine II. An Oral History of the Revolution on Granite, Orange Revolution, and Revolution of Dignity (współautor, współredaktor z Georges’em Minkiem, Iwoną Reichardt i Adamem Reichardtem), Stuttgart 2019,
• Spokojnie już nie będzie. Koniec naszej belle epoque (współautor z Agnieszką Lichnerowicz), Warszawa 2023,
• Abakanowicz. Trauma i sława, Warszawa 2023,
• Pięć kręgów imperium. Długi koniec Rosji, Warszawa 2023.

Wszystkie te publikacje ukazują różnorodność tematów oraz podejść, które Kowal podejmuje w swojej pracy, a także jego zaangażowanie w badania dotyczące ważnych zagadnień społecznych i politycznych.

---

Oceń: Paweł Kowal

---