Antoni Alster

---

Życiorys

Okres międzywojenny

Antoni Alster przyszedł na świat w Rzeszowie, w żydowskiej rodzinie jako syn Mojżesza Alstera, który był kupcem oraz właścicielem fabryki czekolady, oraz Elki Dwojry z domu Finder. Po ukończeniu wieczorowych kursów rysunku i grafiki w Krakowie, od 1923 roku podjął pracę w różnych prywatnych firmach jako rysownik-kreślarz. Wziął udział w wydarzeniach krakowskich, mających miejsce 6 listopada tego samego roku. Następnie przeniósł się do Sierszy Wodnej, gdzie podjął zatrudnienie jako palacz w kopalni węgla kamiennego „Wanda”. W tym czasie nawiązał kontakt z komórką Komunistycznej Partii Polski (KPP) działającą w kopalni. W lutym 1924 roku został aresztowany z powodu rozpowszechniania literatury komunistycznej i spędził 7 miesięcy w areszcie w Krakowie.

Po wyjściu na wolność wrócił do Rzeszowa, gdzie rozpoczął pracę jako uczeń drukarski. W tym okresie dołączył do KPP, a wkrótce potem został sekretarzem Komitetu Miejskiego tej partii w Rzeszowie. Aż do jej rozwiązania przez Międzynarodówkę Komunistyczną w 1938 roku, pełnił w partii liczne odpowiedzialne funkcje. Był sekretarzem Komitetów Okręgowych KPP w Krakowie (1925), Płocku (1928), znów w Krakowie (1929), Łodzi (1930) oraz Warszawie (1931). Działał głównie w rejonie Zagłębia Dąbrowskiego oraz Górnego Śląska. Jako przedstawiciel Górnego Śląska uczestniczył w VI Zjeździe KPP, który odbył się w 1932 roku w Mohylewie na Białorusi. Był zwolennikiem frakcji „mniejszości” w KPP. W związku z działalnością „wywrotową” wielokrotnie lądował w więzieniu. Po jednym z tych pobytów, został skierowany do pracy w Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy, a po krótkim czasie w Pradze kontynuował działalność we Lwowie. Tu współorganizował demonstrację bezrobotnych w kwietniu 1936 roku. W czerwcu tego samego roku aresztowano go, a po dwuletnim śledztwie skazano na 9 lat pozbawienia wolności, które odbył w lwowskim oraz tarnowskim więzieniu aż do wybuchu II wojny światowej.

II wojna światowa

Po inwazji III Rzeszy na Polskę Alster został uwolniony i po przemiszczeniu się do Lwowa oraz Tarnopola, pozostał na terytorium zajętym przez ZSRR. Podjął pracę w fabryce i aktywnie uczestniczył w związkach zawodowych. Na początku 1941 roku objął stanowisko dyrektora drukarni we Lwowie. Po ataku III Rzeszy na ZSRR, został ewakuowany na Kaukaz, a następnie skierowany do Międzynarodowej Szkoły Leninowskiej w Kusznarenkowie (Baszkiria), gdzie uczył się w Szkole im. Lenina przy Międzynarodówce Komunistycznej w Moskwie. Jako oficer oświatowy, a później polityczny zasiadał w 1. Korpusie Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR. Od sierpnia 1943 roku był zastępcą szefa wydziału oświatowego 2. Dywizji Piechoty, a od listopada tego samego roku szefem wydziału polityczno-wychowawczego. W maju 1944 roku pełnił rolę szefa polityczno-wychowawczym Polskiego Sztabu Partyzanckiego, który powstał z inicjatywy tajnego Centralnego Biura Komunistów Polski działającego przy Komitecie Centralnym WKP(b). Po zajęciu terenów polskich przez wojska sowieckie, przeniósł się wraz ze sztabem do Lublina, gdzie w sierpniu 1944 roku objął kierownictwo Wydziału Wojskowego PPR.

Okres powojenny

W styczniu 1945 roku stanął na czele Pomorskiej Grupy Operacyjnej Polskiej Partii Robotniczej, której zadaniem było zorganizowanie struktur tzw. „władzy ludowej” w województwie pomorskim. Dnia 20 lutego tego samego roku, podczas posiedzenia aktywu społeczno-politycznego w Bydgoszczy, powołano tymczasowy Komitet Wojewódzki PPR, a Alster został wybrany na funkcję I sekretarza. Faktycznie tę rolę sprawował Stanisław Kuryluk, wyznaczony przez Komitet Centralny partii. Po odwołaniu Kuryluka przez KC PPR, Alster objął stanowisko I sekretarza Pomorskiego KW 23 czerwca 1945 roku. Równocześnie pełnił funkcję pełnomocnika Rządu Tymczasowego RP przy Dowództwie 2. Frontu Białoruskiego. Wiosną tego samego roku aktywnie działał na terenie wyzwolonego Gdańska.

W marcu 1945 roku jego ​​działalność nabrała tempa, gdy został delegowany przez PPR i Komisję Porozumiewawczą Stronnictw Politycznych do pomorskiej Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy, gdzie aktywnie pracował do maja 1947 roku. Regularnie zabierał głos, poruszając tematy istotne dla Pomorza. Szczególnie zależało mu na odbudowie gospodarczej po zniszczeniach wojennych oraz reformie rolnej. Opowiadał się za jak najszybszym „odniemczeniem” ziem pomorskich. Od lipca 1945 roku do stycznia 1947 roku był posłem do Krajowej Rady Narodowej.

30 czerwca 1945 roku wszedł w skład Komisji Oświatowej w Bydgoszczy. Uczestniczył w I Zjeździe PPR w grudniu 1945 roku, gdzie został wybrany na zastępcę członka KC. 6 maja 1946 roku po raz kolejny wybrano go na stanowisko I sekretarza KW PPR w Bydgoszczy, które to zajmował aż do maja 1947 roku. Alster wspierał tzw. grupę jednolitofrontową w pomorskiej organizacji Polskiej Partii Socjalistycznej, która dążyła do szybciej połączenia z Polską Partią Robotniczą. Oponował przeciwko członkom PPS, którzy nawoływali do niezależności partii, jak również zwalczał liderów Polskiego Stronnictwa Ludowego w regionie Pomorza.

Od maja 1947 roku pełnił funkcję zastępcy kierownika Wydziału Organizacyjnego KC PPR, a później KC PZPR, a w latach 1952–1954 kierował tym Wydziałem. Od września 1948 roku znajdował się w strukturach Sekretariatu KC PPR, a 3 czerwca 1948 roku został powołany przez plenum KC PPR na członka Biura Organizacyjnego Komitetu Centralnego. Na Kongresie Zjednoczeniowym PPR i PPS, który odbył się w grudniu 1948 roku, wybrano go na członka KC PZPR, w której utrzymał się aż do IV Zjazdu PZPR w 1964 roku.

Po sfałszowanych wyborach w styczniu 1947 roku został posłem PPR w Sejmie Ustawodawczym (pewny mandat od 4 lutego 1947 roku do 4 sierpnia 1952 roku), z okręgu nr 25 w Bydgoszczy. Następnie posłował na Sejm PRL I kadencji (1952–1956). W latach 1954–1956 pełnił funkcję I zastępcy przewodniczącego Komitetu do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego przy Radzie Ministrów, będąc zastępcą zarówno Władysława Dworakowskiego, jak i Edmunda Pszczółkowskiego.

W grudniu 1956 roku został podsekretarzem stanu (wiceministrem) w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Zlecono mu sprawowanie nadzoru nad Departamentem III, który zajmował się działalnością antypaństwową, Biurem Ewidencji Operacyjnej oraz jednostką analityczną. Był odpowiedzialny za kwestie związane z Kościołem z ramienia kierownictwa MSW. Jako członek frakcji puławian w PZPR, walczył o pozycję z Mieczysławem Moczarem, jednak przegrał te zmagania, zmuszony do opuszczenia MSW 4 maja 1962 roku. W latach 1962–1967 sprawował urząd wiceministra gospodarki komunalnej. Po roku 1968 przeszedł na rentę, a 29 września tego samego roku zmarł w Warszawie.

Był żonaty z Leokadią z d. Bilską (1910-1996). Spoczywa na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 32A-3-6).

Działalność pozapolityczna

Antoni Alster był bardzo utalentowanym grafikiem, który przeważnie korzystał z techniki drzeworytniczej. Tworzył również linoryty, a także prace w technice suchej igły oraz termografii. Jego szczególną pasją była tematyka związana z pracą ludzką, co odzwierciedlają jego drzeworyty takie jak: „W celi” oraz „Przy łopacie”. W roku 1926, jego prace miały zaszczyt być zaprezentowane na wystawie jesiennej w Zachęcie w Warszawie. Następnie nastąpiła 40-letnia przerwa w jego twórczości, jednak w 1962 roku artysta powrócił do grafiki.

W twórczości Alstera pojawiły się dawne tematy związane z pracą ludzką, ale uwzględnił również doświadczenia wojenne oraz zagładę, co znalazło odzwierciedlenie w dziełach takich jak: „Żołnierz”, „Zamknięci w synagodze”, „Nary obozowe”, „Po bombardowaniu”, a także tematy aktualne, takie jak: „Wietnam” czy „Krzyk Afryki”. Dzięki licznych eksperymentom, stworzył technikę, którą nazwał termografią. Jego prace były wystawiane na dziewięciu wystawach indywidualnych oraz licznych ekspozycjach zbiorowych.

Odznaczenia

Antoni Alster został odznaczony licznymi wyróżnieniami, które świadczą o jego osiągnięciach i zasługach.

• Order Sztandaru Pracy I klasy (otrzymany dwukrotnie),
• Order Krzyża Grunwaldu II klasy,
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

---

Oceń: Antoni Alster

---