Roman Grodecki

---

Życiorys

Roman Grodecki był synem Jana, który pracował jako urzędnik podatkowy, oraz Karoliny z Gorylskich. Swoją edukację rozpoczął w szkole powszechnej w Kołomyi, a następnie kontynuował ją w gimnazjum w Bochni. W latach 1907–1912 odbył studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie zgłębiał historie, filozofię, geografię, historię prawa, filologię oraz archeologię. Jego wykładowcami byli m.in. Franciszek Bujak, Ignacy Chrzanowski, Wiktor Czermak oraz Włodzimierz Demetrykiewicz. Po obronie doktoratu w 1918 roku, opartego na pracy pt. „Książęca włość trzebnicka na tle organizacji majątków książęcych w Polsce w XII wieku”, pod opieką Stanisława Krzyżanowskiego, Grodecki pracował jako aplikant w Archiwum Akt Dawnych w Krakowie w latach 1909–1912.

W okresie 1913–1914 był asystentem w Seminarium Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, a następnie w latach 1914–1917 służył w Legionach. Po zakończeniu służby wojskowej wrócił na UJ, gdzie najpierw pełnił rolę adiunkta w Archiwum Akt Dawnych do roku 1921, a potem ponownie asystenta w Seminarium Historycznym. Jego habilitacja w 1920 roku umożliwiła mu objęcie stanowiska docenta w Katedrze Historii Gospodarczej Powszechnej i Polski. Dwa lata później otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego oraz prowadził Katedrę Historii Gospodarczej Średniowiecznej. W 1929 roku stał się profesorem zwyczajnym.

W trakcie II wojny światowej brał czynny udział w tajnym nauczaniu, szczególnie w Lwowie. W 1945 roku powrócił do pracy na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie kierował różnymi katedrami, w tym Historii Gospodarczej i Społecznej, Historii Polski Feudalnej, oraz Historii Polski do XV wieku. W międzyczasie wykładał historię średniowieczną Polski w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. Niestety, z powodu ciężkiej choroby oraz załamania psychicznego po stracie żony, w 1957 roku, na trzy lata przed formalną emeryturą, zakończył swoją działalność wykładowczą.

W 1928 roku Grodecki został powołany na członka korespondenta PAU, a w 1946 roku stał się członkiem czynnym tej organizacji. Pełnił funkcję sekretarza Wydziału II PAU w 1952 roku oraz przewodniczył Komisji Historycznej PAU w latach 1949–1952. Ponadto miał zaszczyt być prezesem honorowym Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Historycznego. W 1953 roku otrzymał nagrodę państwową II stopnia za badania dotyczące historii Śląska, w szczególności za przekład i wydanie Księgi Henrykowskiej. W 1960 roku, Uniwersytet Warszawski nadał mu tytuł doktora honoris causa. Oprócz tego, Grodecki był odznaczony Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych (trzykrotnie) oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski w 1954 roku.

W 1960 roku środowisko historyczne uczciło jego 70. urodziny, dedykując mu publikację „Prace z dziejów Polski feudalnej”. Jego badania koncentrowały się głównie na historii gospodarczej średniowiecza, naukach pomocniczych historii oraz edytorstwie. Grodecki był pionierem badań nad polską polityką menniczą w średniowiecznej Polsce, a także zajmował się metrologią oraz technologią pieniądza. W swoim dorobku posiadał również badania dotyczące obyczaju dyplomatycznego oraz nieznanych faktów z życia Zbigniewa, syna Władysława Hermana. Wśród jego ważniejszych prac znajdują się m.in. „Księga Henrykowska” (1949), Anonyma tzw. Galla „Kronika Polska” (1923) czy „Rachunki wielkorządowe krakowskie z roku 1471” (1953). Ponadto przełożył fragmenty polskich kronik, w tym Wincentego Kadłubka, Jana Długosza, oraz współpracował z wieloma periodykami naukowymi.

Podczas swojej pracy, Grodecki korzystał z doświadczenia i pism czołowych polskich autorów, takich jak Antoni Gołubiew i Paweł Jasienica. Jako profesor miał opinię osobistości wymagającej, a jednym z jego studentów był Marian Friedberg. Przezęż wiele lat miał serdeczne relacje z historykiem Janem Dąbrowskim. Po jego stronie był także Kazimierz Lepszy oraz Józef Feldman. Po zakończeniu swojej długiej kariery naukowej i zawodowej, Roman Grodecki znalazł swój ostatni spoczynek na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

W swoim dorobku naukowym opublikował ponad 170 prac, w tym:

• Nieznane pieczęci m. Krakowa (1912),
• Dzieje klasztoru premonstrateńskiego w Busku w wiekach średnich (1913),
• Studya nad dziejami gospodarczymi Polski w XII wieku (1916),
• Dziesięcina mennicza w Polsce średniowiecznej (1918–1919),
• Przyczynki do dziejów rolnictwa w Polsce średniowiecznej (1919),
• Mincerze we wcześniejszym średniowieczu polskim (1921),
• Polityka mennicza książąt polskich w okresie piastowskim (1921),
• Przywilej menniczy biskupstwa poznańskiego z roku 1232 (1921),
• Mistrz Wincenty Kadłubek, biskup krakowski (1923),
• Dzieje Polski do roku 1194 (1926),
• Dzieje Polski średniowiecznej (1926, ze Stanisławem Zachorowskim i Janem Dąbrowskim),
• Dzieje Polski do roku 1386 (1928, w: Polska, jej dzieje i kultura),
• Dzieje polityczne Śląska do roku 1290 (1930),
• Dzieje zwierzchności menniczej w Polsce średniowiecznej (1930),
• Początki immunitetu w Polsce (1930),
• Kraków i ziemia krakowska (1934, z Kazimierzem Lepszym i Józefem Feldmanem),
• Kongres krakowski w roku 1364 (1939),
• Początki gospodarki folwarcznej w Polsce (1949),
• Sprawa św. Stanisława (1979).

---

Oceń: Roman Grodecki

---