Krzysztof Lipiński (germanista)

---

Życiorys naukowy

Krzysztof Lipiński, wybitny germanista, swoje studia magisterskie zakończył w 1980 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim. Następnie, w 1984 roku, uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w tej samej uczelni, na podstawie pracy dotyczącej analizy tłumaczeń form lirycznych, zatytułowanej „Zur Übersetzung von lyrischen Formen – exemplifiziert an einem Translationsversuch des dichterischen Werks von Georg Trakl”. Habilitację zrealizował w 1991 roku, pisząc rozprawę pod tytułem „Goethes „Faust” als Übersetzungsvorlage”, traktującą o Faustcie Goethego przy użyciu perspektywy przekładu. W 1996 roku, z rąk władz akademickich, otrzymał tytuł profesora, a w 2003 roku został mianowany na profesurę zwyczajną.

Przez wiele lat był również związany z Katedrą Filologii Germańskiej WSP w Rzeszowie, gdzie rozpoczął pracę na drugim etacie w 1991 roku. Ostatecznie przeniósł się tam na stałe w październiku 2007 roku. W swoich działaniach nie ograniczał się tylko do pracy naukowej – przez wiele lat aktywnie uczestniczył w działalności Instytutu Filologii Germańskiej UJ, pełniąc istotne funkcje kierownicze. W roku akademickim 1991/1992 był p.o. zastępcy dyrektora, a w latach 1993-1999 pełnił rolę zastępcy dyrektora ds. dydaktycznych. Od 1999 do 2005 roku sprawował funkcję dyrektora tegoż Instytutu.

W ciągu swojej kariery naukowej wykształcił ponad stu magistrów oraz promował pięciu doktorów, co stanowi znaczący wkład w rozwój studiów germanistycznych. Był aktywnym członkiem wielu towarzystw naukowych, w tym Międzynarodowego Forum Georga Trakla w Salzburgu, Stowarzyszenia Germanistów Austriackich, Towarzystwa im. Theodora Fontanego, Stowarzyszenia Germanistów Polskich oraz Polskiego Towarzystwa Językoznawczego.

Krzysztof Lipiński współpracował także z instytucjami takimi jak Societas Humboldtiana Polonorum, Związek Literatów Polskich oraz austriacki PEN Club, do którego przynależał od 1999 roku. Był także związany z Georg Trakls Forschungs- und Gedenkstätte w Salzburgu oraz Niemieckim Instytutem Kultury Polskiej w Darmstadt, a także z Instytutem Kształcenia Tłumaczy w Monachium.

Niestety, Krzysztof Lipiński zmarł 25 lutego 2013 roku. Miejsce jego wiecznego spoczynku znajduje się na Cmentarzu Batowickim w Krakowie, w kwaterze CCCXI-5-31.

Wybrane publikacje

Monografie

Do najnowszych prac Krzysztofa Lipińskiego można zaliczyć jego pierwszą rozprawę habilitacyjną, zatytułowaną Goethes „Faust” als Übersetzungsvorlage, opublikowaną w 1990 roku przez Uniwersytet Jagielloński w Krakowie. W 1986 roku ukazały się Übungstexte zur Methodologie der literarischen Übersetzung. Natomiast w 1993 roku wydał dzieło Bóg, szatan, człowiek. O „Fauście” J. W. Goethego. Próba interpretacji. Do jego kolejnych publikacji są także Interpretation – Rezeption – Translation z 1995 roku oraz Ja liryczne wobec świata. Cztery wieki liryki niemieckojęzycznej, które wydał w 1997 roku.

Kolejną ważną pozycją w jego dorobku jest Niedoskonała pokuta. O życiu i twórczości Georga Trakla, gdzie autor wszechstronnie omawia twórczość tego poety. Użyteczne dla tłumaczy jest również Vademecum tłumacza, opublikowane w 2000 roku. W 2004 roku ukazało się Mity przekładoznawstwa, które przyczyniło się do rozwoju tej dziedziny w literaturze polskiej.

Współredakcja tomów zbiorowych

Wieloletnia współpraca Krzysztofa Lipińskiego z innymi badaczami zaowocowała powstaniem tomów zbiorowych. W 2004 roku w wydawnictwie UJ opublikowano Perspektiven der polnischen Germanistik in Sprach- und Literaturwissenschaft – Festschrift für Olga Dobijanka-Witczakowa zum 80. Geburtstag, edytowane wspólnie z Antonim Dębskim. Poruszane są w niej aktualne zagadnienia związane z polskim germanistyką.

Inny istotny tom, Grenzgänge und Grenzgänger in der österreichischen Literatur, także został wydany w 2004 roku i współredagowany był przez Marię Kłańską, Katarzynę Jaśtal i Agnieszkę Palej. Publikacja ta zebrała wyniki badań z 15. Österreichisch-Polnischen Germanistentreffens, gdzie omawiano różnorodne aspekty literackich wpływów między Polską a Austrią.

Przekłady

Krzysztof Lipiński jest również cenionym tłumaczem literatury. W 1987 roku opublikowano Polnische Lagerdichtung, czyli antologię wierszy w języku niemieckim. Dwa lata później wydał wybór i przekład wierszy Georga Trakla na język polski, z dodatkowym wstępem, który podkreśla znaczenie tego poety w literaturze. Jego prace są znane także w kontekście przekładów utworów Hermanna Hessego oraz Novalisa, a także wielu innych autorów.

W 1996 roku tłumaczył „Fausta” Goethego, a także opublikował artykuły, które są ważne dla badań nad twórczością literacką. Wybrane tłumaczenia Lipińskiego są często szeroko komentowane i analizowane, co potwierdza ich wysoki poziom artystyczny i merytoryczny.

Scenariusze filmowe

W obszarze filmu Krzysztof Lipiński zrealizował scenariusz do filmu dokumentalnego o Georgu Traklu pt. Objawienie i zagłada, który ukazał się w 1995 roku. Film, wyreżyserowany przez Andrzeja Maja, przyciągnął uwagę widzów tematyką życia i twórczości tego wybitnego poety. Kolejny jego projekt to 505 tajemnic. Skarb pruski w Krakowie, z 1996 roku, który także był wysoce oceniany za wartość edukacyjną i artystyczną.

---

Oceń: Krzysztof Lipiński (germanista)

---