Michał Jaskólski

---

Życiorys

Urodziny Michała Jaskólskiego miały miejsce w rodzinie, w której ojcem był Bolesław, a matką Janina. W 1948 roku jego rodzice podjęli decyzję o przeprowadzce do Krakowa, gdzie Michał rozpoczął swoją edukację w Szkole Podstawowej nr 16, w latach 1953–1960. Następnie uczęszczał do V Liceum Ogólnokształcącego im. Augusta Witkowskiego w okresie od 1960 do 1964 roku.

W 1969 roku zakończył studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jego praca magisterska, nosząca tytuł Prawo natury a koncepcja rozwoju społecznego Hugona Kołłątaja, była wynikiem seminariów prowadzonych przez Konstantego Grzybowskiego, ucznia Władysława L. Jaworskiego, który przed wybuchem II wojny światowej był związany z konserwatywnym nurtem politycznym. Tematyka pracy dotyczyła istotnych kryteriów analizy przemian politycznych w ramach myśli zachowawczej, a udział w seminarium znacząco wpłynął na dalsze zainteresowania naukowe Michała.

Tuż po ukończeniu studiów podejmował różne prace, jako stażysta w WSS „Społem” w latach 1969–1971 oraz referent w Prezydium Rady Narodowej Miasta Krakowa (1971–1972). W 1971 roku zawarł małżeństwo z prawniczką Lucyną Jachimowską, a także wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Rok później z sukcesem złożył egzamin sędziowski oraz zapisał się na studia trzeciego stopnia w ramach Międzywydziałowego Studium Doktoranckiego Nauk Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W marcu 1976 roku Michał obronił rozprawę doktorską z zakresu nauk politycznych, specjalizując się w historii doktryn politycznych. Tytuł pracy Myśl polityczno-prawna Władysława L. Jaworskiego (w świetle Projektu Konstytucji z 1928 roku) został przygotowany pod kierunkiem Marka Sobolewskiego oraz zrecenzowany przez Eugeniusza Zwierzchowskiego i Stanisława Grodziskiego. W pracy tej przedstawił Władysława L. Jaworskiego jako teoretyka autorytarnej koncepcji ustrojowej, która stanowiła zwieńczenie ewolucji ideowej konserwatystów krakowskich. Dużą uwagę poświęcił również zjawiskom związanym z V Republiką Francuską oraz konstytucji kwietniowej.

Po uzyskaniu stopnia doktorskim, Michał Jaskólski rozpoczął pracę w Zakładzie Współczesnych Ruchów i Myśli Politycznej w Instytucie Nauk Politycznych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie pełnił stanowisko starszego asystenta. Od roku 1978 nosił tytuł adiunkta. W latach 1977–1979 został trzykrotnie nagrodzony przez rektora za aktywność dydaktyczną, a swoją współpracę z Markiem Sobolewskim kontynuował przez dłuższy czas. Ponadto, wstąpił do Polskiego Towarzystwa Historycznego i objął stanowisko sekretarza czasopisma „Historyka”.

W 1981 roku Michał opublikował rozprawę habilitacyjną, która uzyskała pozytywne recenzje od takich znawców jak Kazimierz Opałek, Stefan Kieniewicz oraz Henryk Olszewski. Tematem pracy było kompleksowe podejście do myśli politycznej krakowskich konserwatystów, obejmujące historię od założenia „Przeglądu Polskiego” do przeniesienia redakcji „Czasu” do Warszawy. W oparciu o tę pracę, uzyskał w 1982 roku stopień doktora habilitowanego nauk prawnych na Uniwersytecie Jagiellońskim, a od 1 grudnia zajął stanowisko docenta. W roku 1983 objął także kierownictwo Zakładu Historii Doktryn Politycznych i Prawnych, a później, w 1991, Katedry Historii Doktryn Politycznych i Prawnych, funkcję tę pełnił aż do 1992 roku oraz ponownie od 1996 do 2017 roku, prowadząc zajęcia z zakresu politologii.

Od września 1987 roku do listopada 1990 roku Michał Jaskólski pełnił funkcję prodziekana Wydziału Prawa i Administracji UJ, a w lipcu 1990 roku otrzymał tytuł profesora nauk prawnych. Zaangażował się w pracę w Instytucie Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk oraz zasiadał w Senacie Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1990–1996. Był również pomysłodawcą oraz kierownikiem projektu opracowania Słownika historii doktryn politycznych, który trwał od 1997 do 2015 roku.

W 2001 roku Michał Jaskólski został mianowany profesorem zwyczajnym. Choć formalnie przeszedł na emeryturę w 2012 roku, nie przestał realizować zadań dydaktycznych oraz pełnić funkcji kierownika katedry na Uniwersytecie Jagiellońskim, aż do 2017 roku, na pełnym etacie, a następnie do 2018 roku pracował jako nauczyciel akademicki w wymiarze jednej drugiej etatu.

Na zawsze pozostanie w pamięci swoich bliskich, a jego prochy spoczywają na cmentarzu Rakowickim, gdzie spoczywa obok swoich rodziców.

Poglądy

W ramach swoich refleksji na temat współczesnych polskich badań w zakresie teorii nauk historycznych, Michał Jaskólski wyrażał uznanie jedynie dla „Metodologii historii. Zarys krytyczny” autorstwa Wandy Moszczeńskiej, opublikowanej w 1968 roku. Spośród zagranicznych tradycji naukowych, jego zainteresowania kierowały się ku szkole Annales, znanej ze swojego nowatorskiego podejścia do historii.

Wielką wartość przypisywał również publikacji „Fantomowe ciało króla” autorstwa Jana Sowy, wydanej w 2011 roku, którą uważał za przykład dobrze zrealizowanej pracy syntetycznej, łączącej różnorodne wątki i analizy w jednolitą całość.

Odznaczenia

Michał Jaskólski otrzymał liczne odznaczenia za swoje osiągnięcia i wkład w rozwój Polski. W 2004 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim, a w 2012 roku Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Dodatkowo, w 1992 roku zasłużył na Medal Komisji Edukacji Narodowej.

Wybrane publikacje

W bogatym dorobku publicystycznym Michała Jaskólskiego, znajdują się kluczowe prace dotyczące historii myśli politycznej oraz konserwatyzmu. Do najważniejszych publikacji należy:

• „Historia – naród – państwo. Zarys syntezy myśli politycznej konserwatystów krakowskich w latach 1866–1934”, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1981,
• „Szkice o historii doktryn politycznych i prawnych”, PWN, Kraków 1985,
• „Między normatywizmem i uniwersalizmem. Myśl prawno-polityczna Władysława L. Jaworskiego”, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1988,
• „Konserwatyzm – nacjonalizm. Studia nad konfrontacjami ideowymi konserwatyzmu krakowskiego i demokracji narodowej przed 1914 r.”, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1989,
• „Kaduceus polski. Myśl polityczna konserwatystów krakowskich 1866–1934”, PWN, Warszawa 1990 (wznowienie: Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2014),
• „13 różnych esejów o historii myśli politycznej i nie tylko”, Wolters Kluwer, Warszawa 2013,
• „12 esejów. Idee i ludzie”, Wolters Kluwer, Warszawa 2023.

Warto również podkreślić jego wkład jako redaktora naukowego:

• „Z zagadnień filozofii społecznej. Zapiski myśli humanistycznej SENS”, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1989,
• „Władysław Leopold Jaworski, O prawie, państwie i konstytucji”, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996,
• „Słownik historii doktryn politycznych”, 6 t. (od t. 4 z Krystyną Chojnicką), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1997–2015,
• „Myśl polityczna od historii do współczesności. Księga dedykowana profesorowi Markowi Waldenbergowi (z Barbarą Stoczewską)”, Księgarnia Akademicka, Kraków 2000,
• Marek Sobolewski, „Pisma nieznane i rozproszone (z Krystyną Chojnicką)”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2003,
• „Demokracja a elitaryzm władzy. Wybór źródeł i opracowań (z Krystyną Chojnicką i Arkadym Rzegockim)”, wydawca b.d., Kraków 2007,
• „Myślenie o polityce i prawie. Przedmiot, metoda, praktyka (z Iwoną Barwicką-Tylek, Agnieszką Czarnecką i Jackiem Malczewskim)”, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.

---

Oceń: Michał Jaskólski

---