Jerzy Bandrowski

---

Życiorys

Jerzy Bandrowski przyszedł na świat w rodzinie Juliusza Mariana oraz Heleny z Kadenów, będąc również bratem Juliusza oraz Tadeusza. Swoją edukację rozpoczął od studiów z zakresu filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie kontynuował naukę slawistyki na uniwersytecie w Pradze.

W 1902 roku zadebiutował jako nowelista, publikując swoje pierwsze teksty w warszawskim „Kurierze Porannym”. W 1909 roku objął redakcję humorystycznego „Kuriera Świątecznego”. Rok później przeniósł się do Lwowa, gdzie rozpoczął współpracę z „Słowem Polskim”, którą kontynuował po powrocie z Rosji.

W latach 1915–1919 przebywał w Rosji, gdzie pełnił funkcję wiceprezesa Polskiego Komitetu Wojennego, który był odpowiedzialny za organizację Dywizji Syberyjskiej, walczącej przeciwko bolszewikom. W tym okresie redagował broszury patriotyczne skierowane do żołnierzy. Po powrocie do Polski osiedlił się we Lwowie, by następnie przenieść się do Poznania, gdzie rozpoczął współpracę z „Kurierem Poznańskim”.

W jesieni 1926 roku Jerzy Bandrowski przyjechał do Jastarni jako korespondent „Kuriera Poznańskiego”. Zamieszkał u rybaka Dawida Długiego (dzisiaj ulica Bałtycka 28). Czas spędzony na Półwyspie Helskim wykorzystał na obserwacje życia codziennego lokalnej społeczności rybackiej, jak również na współpracę z periodykiem „Kleka”, w którym publikował wiersze o tematyce morskiej.

II wojna światowa była dla Bandrowskiego trudnym okresem – po wysiedleniu z Poznania przez Niemców, przeniósł się do Krakowa. W jego zbeletryzowanym pamiętniku, zatytułowanym „Przez jasne wrota”, znalazły się wspomnienia z pobytu w Rosji. Powrócił do tego tematu również w swoich powieściach takich jak: „Pielgrzymi”, „Krwawa chmura”, „Czerwona rakieta” oraz „Wściekłe psy”.

Pisał między innymi powieści obyczajowe oraz książki dla dzieci, w tym „W kraju orangutanów i rajskich ptaków” z 1922 roku oraz „Na polskiej fali” z 1927 roku. Tworzył także powieści sensacyjne, zamieniając je w scenariusze filmowe, jak na przykład „Przygody komendanta Wilczka” z 1929 roku. W 1951 roku wszystkie jego utwory zostały usunięte z polskich bibliotek i objęte cenzurą.

Pokłosie

W dniu 6 listopada 2011 roku miała miejsce uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej, która została umieszczona na ścianie domu, w którym mieszkał Jerzy Bandrowski. Wydarzenie to miało miejsce w urokliwej miejscowości Jastarnia, podkreślając znaczenie postaci Bandrowskiego w lokalnej historii.

Wybrane publikacje

Jerzy Bandrowski to wybitny polski pisarz, którego dorobek literacki obejmuje wiele różnorodnych dzieł. Jego twórczość z lat 1910-1937 składa się zarówno z powieści, jak i nowel oraz poezji, które na długo pozostaną w pamięci czytelników.

Wśród publikacji Bandrowskiego znalazły się takie tytuły jak:

• Romans Marty (1910), powieść,
• Bajki ucieszne (1910), poezje,
• Osaczona (1910), nowela,
• Biały lew (1917),
• Kim był Ks. Józef Poniatowski (1917),
• Kim był Tadeusz Kościuszko (1917),
• Legjony Dąbrowskiego (1917),
• W płomieniach (1918),
• Przez jasne wrota (1920),
• Syn Dniepru (1920), powieść,
• Pielgrzymi (1920), powieść,
• Krwawa chmura (1920), powieść,
• W kraju orangutanów i rajskich ptaków (1922), powieść dla dorastającej młodzieży,
• Czerwona rakieta (1921), powieść,
• Siła serca: Błękitne romanetto (1922),
• Niezwalczone sztandary (1921), powieść,
• Wściekłe psy (1921) powieść, bestseller 1921, wznowiona w Poznaniu w 1930, wyd.3 2005,
• Lintang. Powieść, Lwów – Poznań 1922,
• Wieś czternastej mili (1931),
• Zolojka (1928),
• Sosenka z wydm. Opowieści morskie (1930),
• W białym miasteczku (1930),
• Nowele chińskie (1931),
• Pilot św. Teresy (1934),
• Rajski ptak (1934),
• Pałac połamanych lalek (1935), powieść z wątkami z zakresu psychologii klinicznej,
• Szkarłatna Róża Raju Boskiego (1937).

Przekłady

• Viktor Dyk – Wstyd,
• Lafcadio Hearn – Czerwony ślub i inne opowiadania,
• James Huneker – Chopin: człowiek i artysta,
• Rudyard Kipling – Stalky i spółka, O człowieku, który chciał być królem,
• Jack London – Wyga,
• Sadhana – Szept duszy, Zbłąkane ptaki,
• Rabindranath Tagore – Rozbicie, Głodne kamienie.

---

Oceń: Jerzy Bandrowski

---