Jan Smertelnik, znany również pod pseudonimem „Rusin”, to postać o niezwykłej historii, której życie przypada na okres I wojny światowej. Urodził się 5 lutego 1897 roku w Rzeszowie, a swoje zmagania na froncie zakończył tragicznie 4 lipca 1916 roku, zginął pod Kościuchnówką.
Jako podoficer Legionów Polskich, Smertelnik wziął udział w wielu wydarzeniach, które na trwałe wpisały się w karty historii Polski. Jego odwaga i poświęcenie zaowocowały przyznaniem mu Orderu Virtuti Militari, który jest jednym z najwyższych odznaczeń wojskowych w Polsce.
Życiorys
Jan Smertelnik urodził się w rodzinie Stefana oraz Katarzyny z d. Kozioł. W młodości podjął naukę w seminarium nauczycielskim. W jego życiu szczególne miejsce zajmował Związek Strzelecki. Jako ochotnik wstąpił do Legionów Polskich, gdzie od 6 sierpnia 1914 roku brał udział w wyprawie kieleckiej, należąc do Pierwszej Kompanii Kadrowej. Po pewnym czasie stał się żołnierzem VI batalionu 1 pułku piechoty Legionów Polskich, z którym aktywnie uczestniczył w działaniach wojennych podczas I wojny światowej.
W trakcie swojej służby był zaangażowany w wielu bitwach, m.in. pod Nowym Korczynem, Grotnikami, Szczytnikami, Łowczówkiem, Ostrowcami, Winiarami oraz Konarami. Został ranny w bitwie pod Urzędowem, która miała miejsce 17 czerwca 1915 roku. Po rekonwalescencji został zwolniony z aktywnej służby frontowej z powodu niezdolności do dalszej walki. Nie zniechęciło go to jednak; ponownie wstąpił w szeregi 1 pułku piechoty.
W szczególności odznaczył się podczas strategicznych walk o Polską Górę, gdzie otrzymał od dowódcy kompanii rozkaz zajęcia wysuniętej placówki w lasku przed okopami 3 kompanii VI batalionu. Mimo intensywnego ognia artyleryjskiego zdołał utrzymać się na wyznaczonej pozycji. Podczas pierwszego ataku Rosjan na Polską Górę, zniszczył flankowym ogniem prawe skrzydło atakującego nieprzyjaciela. Niestety, w czasie tej brawurowej akcji poniósł śmierć. Obecnie spoczywa na cmentarzu wojennym w Wołczecku.
Za swoje bohaterskie czyny, które uwiecznione zostały w historii, pośmiertnie odznaczono go Orderem Virtuti Militari. Warto również dodać, że był kawalerem.
Ordery i odznaczenia
Jan Smertelnik jest osobą, która została odznaczona wieloma wyróżnieniami za swoje zasługi i osiągnięcia.
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7241 – 17 maja 1922,
- Krzyż Niepodległości – 19 grudnia 1930 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
Przypisy
- M.P. z 1930 r. nr 300, poz. 423.
- Pomarański 1931, s. 106 poz. 235.
- Dz. Pers. MSWojsk., Nr 1 z 04.01.1923 r., s. 7.
- a b c d e f Polak (red.) 1993, s. 194.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Roman Peszkowski | Dariusz Czekaj | Stanisław Mazan (strażak) | Erwin Kossowski | Antoni Sanojca | Wielisław Krajowski | Władysław Dzióbek | Bronisław Warzybok | Stanisław Fedorczyk | Jan Czapliński | Tadeusz Frączek | Edward Cyran | Stanisław Kruczek | Stanisław Kowal (podoficer) | Stefan Zając (podpułkownik) | Adam Kowalski (żołnierz) | Mieczysław Kramarz | Tadeusz Gadulski | Stefan Jaworski (żołnierz) | Daniela MierzwaOceń: Jan Smertelnik