Stanisław Mazan (strażak)

---

Historia

Urodziny Stanisława Mazana miały miejsce w Rzeszowie, w domu rodzinnym Józefa i Marii. Młodzieńcze lata spędził w Krośnie, gdzie ukończył szkołę średnią. Po okresie służby wojskowej osiedlił się w Krynicy, gdzie aktywnie angażował się w działalność Ochotniczej Straży Pożarnej. Z inicjatywy ówczesnego komendanta, Bronisława Witkowskiego, złożył podanie o przyjęcie do Centralnej Szkoły Pożarniczej w Warszawie. Znalezienie się na kursie otworzyło przed nim nowe możliwości. Po jego zakończeniu podjął pracę jako instruktor pożarnictwa.

W okresie od 1937 do 1939 roku pełnił funkcję zastępcy komendanta Portowej Straży Pożarnej w Gdyni. Kiedy nastał czas II wojny światowej, brał aktywny udział w obronie Gdyni oraz Oksywii. Niestety, po pewnym czasie został aresztowany. Po zwolnieniu z aresztu, dzień po dniu przeniósł się wraz z żoną i synem do obozu przejściowego w Częstochowie. Ich ucieczka z pociągu w okolicach Katowic była odważnym krokiem, który pozwolił im na przedostanie się do Krosna.

Po osiedleniu się w Krośnie, Stanisław zaangażował się w działalność konspiracyjną. Jego zadania obejmowały m.in. kolportowanie prasy, a także pełnienie roli kuriera i przewodnika dla osób przekraczających granice na Słowację i Węgry. W 1942 roku nawiązał istotne kontakty z Jerzym Lgockim, pełniącym różne funkcje w Polskich Strażach Ogniowych w Generalnym Gubernatorstwie oraz jako Komendant Strażackiego Ruchu Oporu „Skała”. W wyniku prowadzonych rozmów, Mazan objął kierownictwo struktur Sądeckiego Obwodu „Skały”, które powstały na wiosnę 1942 roku.

Od 1943 roku Mazan stał na czele Powiatowej Straży Pożarnych w Nowym Sączu. W tym samym roku założył Powiatową Szkołę Pożarniczą w Starym Sączu, która stanowiła filię Centralnej Szkoły Pożarniczej. Działalność, którą prowadził, cieszyła się wysokim uznaniem, jednak można powiedzieć, że jego los zaciążył w wyniku aresztowania w nocy z 14 na 15 listopada 1943 roku. W wyniku brutalnych przesłuchań oraz tortur w więzieniu w Nowym Sączu oraz więzieniu Montelupich w Krakowie, jego stan był tragiczny.

W dniu 12 stycznia 1944 roku, w wyniku represji, został rozstrzelany razem z grupą 28 więźniów w Kłodnem. To tragiczne wydarzenie miało miejsce jako odwet za wykolejenie pociągu towarowego przez oddział dywersyjny AK w Limanowej. W 1945 roku jego ciało zostało ekshumowane, a ceremonie pochówkowe odbyły się na cmentarzu w Nowym Sączu.

Stanisław Mazan był dumnym ojcem Leszka Mazana, co tylko podkreśla jego dziedzictwo oraz wpływ, jaki wywarł na życie swoich bliskich.

Upamiętnienie

Stanisław Mazan, jako osoba o wyjątkowym dorobku, został upamiętniony na tablicach pamiątkowych znajdujących się w Kłodnem oraz w Starym Sączu.

Warto dodać, że jest on patronem Młodzieżowej Drużyny Pożarniczej w Starym Sączu. W dniu 20 maja 2018 roku, podczas obchodów Gminnego Dnia Strażaka, proporzec MDP został poświęcony, co stanowi wyjątkowy gest oddania hołdu jego osobie.

Odznaczenia

W historii odznaczeń Stanisława Mazana wyróżnia się kilka kluczowych momentów. W 1949 roku miał on zaszczyt otrzymać pośmiertnie Krzyż Partyzancki, co było uznaniem jego bohaterskich czynów. Z kolei, na mocy postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 listopada 2020 roku, przyznano mu pośmiertnie Krzyż Orderu Krzyża Niepodległości.

Uroczystość wręczenia tego odznaczenia miała miejsce 19 stycznia 2023 roku w Pałacu Prezydenckim. Ceremonii przewodniczył sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Andrzej Dera, który oddał hołd pamięci o Stanisławie Mazanie, doceniając jego wkład w niepodległość kraju.

---

Oceń: Stanisław Mazan (strażak)

---