Tadeusz Furgalski

---

Życiorys

Urodziny Tadeusza Furgalskiego miały miejsce 3 lipca 1890 roku w Rzeszowie, w rodzinie Antoniego, notariusza oraz Heleny z Grychowskich. Był on starszym bratem Teodora (1893–1939), pułkownika dyplomowanego Wojska Polskiego. W 1909 roku, po zdaniu egzaminu dojrzałości, kontynuował naukę w C. K. I Gimnazjum w Rzeszowie, a następnie podjął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie kształcił się w zakresie geologii.

W latach 1911–1912 odbył obowiązkową służbę wojskową w 32 Pułku Piechoty Obrony Krajowej w Nowym Sączu, gdzie służył jako ochotnik przez rok. Po zakończeniu służby, zdając egzamin oficerski z wyróżnieniem, podjął decyzję o niepozostawaniu w armii. Furgalski był aktywnym członkiem Związku Walki Czynnej i brał udział w organizacji oraz szkoleniu członków Związku Strzeleckiego, gdzie jego pseudonim brzmiał „Wyrwa”, odzwierciedlając jego charakter. Ukończył również kurs wyższy w szkole oficerskiej, na którym zgrupowano tylko 66 słuchaczy, a on sam otrzymał od Józefa Piłsudskiego odznaczenie z znakiem oficerskim „Parasol”.

Od 6 sierpnia 1914 roku włączył się do szeregów Legionów Józefa Piłsudskiego, zaczynając w składzie Kompanii Kadrowej. Po krótkim czasie awansował na dowódcę IV batalionu I brygady. W listopadzie 1914 roku brał udział w bitwie pod Krzywopłotami, a rok później walczył w rejonach Konar, a następnie nad Bugiem, Stochodem oraz Styrem. Jego odwaga w tych zmaganiach zaowocowała awansem do stopnia majora. W dniu 2 czerwca 1915 roku objął komendę nad batalionem uzupełniającym Nr I Polskich Legionów.

Furgalski brał również udział w dowodzeniu I batalionem 1 pułku piechoty i dowodził II batalionem w 5 pułku piechoty, który był częścią I Brygady. Jego szczególne umiejętności dowódcze ujawniły się podczas walki pod Koszycami, gdzie na czele dwóch kompanii przeprowadził śmiały atak na pozycje rosyjskie, zdobywając niemal całą kompanię wroga i w znacznym stopniu przyczyniając się do stabilizacji frontu w tym miejscu.

Podczas bitwy pod Kostiuchnówką jego batalion odegrał kluczową rolę w obronie Polskiej Góry, z sukcesem odpierając ataki armii Brusiłowa w trakcie letniej ofensywy. Niestety, po przerwaniu linii frontu przez Rosjan, musiał się wycofać na linię Stochodu, a w tym trudnym momencie jego pułk pobłądził. W obliczu zmęczenia żołnierze nie mieli już sił na przeprowadzenie wywiadu. W tej kryzysowej sytuacji, Leon Berbecki oraz Wyrwa-Furgalski podjęli się szukania rozwiązania. Niestety, natknęli się na rosyjski patrol, który otworzył ogień z bliska. W wyniku tego ataku Berbecki został ciężko ranny, a Wyrwa poległ w nocy z 6 na 7 lipca 1916 roku w obszarze Maniewicz. Jego podkomendni przez pewien czas nieśli ciało majora, jednak zmuszeni byli je zostawić ze względu na zbliżające się zagrożenie ze strony wroga. Pochowano go przez Rosjan, a miejsce jego spoczynku do dziś pozostaje nieznane.

Po swojej śmierci Tadeusz Furgalski został pośmiertnie awansowany do rangi podpułkownika. Był kawalerem.

Upamiętnienie

Upamiętnienie Tadeusza Furgalskiego odzwierciedla jego wkład w historię oraz pamięć o jego osobie. W dniu 6 września 1936 roku, z okazji dwudziestej rocznicy śmierci majora, nastąpiło szczególne wyróżnienie. Podczas obchodów ulicę Kąpielną we Lwowie przemianowano na ulicę Majora Tadeusza Wyrwy-Furgalskiego, co symbolizowało pamięć o jego zasługach.

W 1991 roku w Krakowie również uhonorowano jego postać, nadając imię Tadeusza Wyrwy-Furgalskiego nowej ulicy. To kolejny sposób na zachowanie pamięci o nim w świadomości mieszkańców.

Nie tylko w Krakowie jest ulica jego imienia. W Leżajsku, mieście, w którym mieszkał, również ustanowiono ulicę mjr. Furgalskiego.

Życie i dokonania Tadeusza Furgalskiego zostały szczegółowo opisane przez Karola Koźmińskiego w książce zatytułowanej Kamienie na szaniec, która ukazała się w 1937 roku. Publikacja ta jest cennym źródłem wiedzy na temat jego życia oraz wartości, które reprezentował.

Odznaczenia i ordery

Wśród wyróżnień przyznanych Tadeuszowi Furgalskiemu znajdują się znaczące odznaczenia, które zostały mu nadane pośmiertnie, uznawane za dowód jego odwagi i wkładu w walkę o wolność kraju.

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 6469, pośmiertnie,
• Krzyż Niepodległości, pośmiertnie, przyznany 19 grudnia 1930 roku za „pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

---

Oceń: Tadeusz Furgalski

---