Władysław Dzióbek

---

Młodość

Władysław Dzióbek przyszedł na świat 22 marca 1895 roku w Rzeszowie. Był potomkiem Wawrzyńca, który urodził się 17 lipca 1866 roku i zmarł 15 sierpnia 1943 roku, oraz Katarzyny z hr. Sobańskich, której narodziny miały miejsce 7 października 1870 roku, a zmarła ona 29 lutego 1952 roku. W rodzinie Władysława znajdowało się też rodzeństwo: Ferdynand (ur. 4 maja 1899, zm. 27 maja 1942), Stanisław (ur. 7 marca 1904, zm. 3 grudnia 1955) oraz Bronisława, zamężna Liwo (ur. 9 marca 1906, zm. 3 kwietnia 1989).

Ukończył on szkołę powszechną, a następnie podjął dalszą edukację w II Gimnazjum w Rzeszowie, gdzie w 1913 roku zdał egzamin maturalny. Po zakończeniu nauki na poziomie średnim zarejestrował się na studia prawnicze, które rozpoczął na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, uczęszczając tam przez cztery semestry.

Władysław dbał o swoje finanse oraz utrzymanie podczas studiów, udzielając korepetycji. W trakcie ferii szkolnych podejmował także pracę przy robotach budowlanych i ziemnych. Dodatkowo, w okresie studiów przez kilka miesięcy pracował jako robotnik naftowy w kopalni w Borysławiu.

I wojna światowa

W okresie od 1 czerwca 1915 roku Władysław Dzióbek rozpoczął swoją służbę w armii Austro-Węgier. W tym czasie został wcielony do 17 pułku strzelców, co stanowiło kluczowy moment w jego karierze wojskowej.

W 1915 roku Dzióbek ukończył w Węgrzech VI turnus Szkoły Oficerów Rezerwy, co pozwoliło mu na dalszy rozwój. W grudniu tego samego roku został wysłany na front, gdzie spędził znaczną część swojej wojskowej kariery. Od do marca 1918 roku brał udział w walkach na frontach rosyjskim oraz włoskim, dowodząc na początku plutonem, a później kompanią.

Podczas działań wojennych Dzióbek odniósł rany, co podkreśla ryzyko i trudności, jakie wiązały się ze służbą w tamtym czasie. Z dniem 1 stycznia 1916 roku uzyskał awans na podporucznika rezerwy piechoty landwery. Jego odwaga oraz poświęcenie zostały docenione, otrzymał bowiem jedno z wyższych odznaczeń, które przysługiwały oficerom rezerwy.

Wiosną 1918 roku Dzióbek powrócił z frontu do Kadry swojego pułku, w którym objął funkcję instruktora. Jednak latem 1918 roku został urlopowany, aby dokończyć studia, co pokazuje, jak istotne było dla niego zdobywanie wiedzy i rozwijanie swoich umiejętności.

W Wojsku Polskim

Na początku listopada 1918 roku, Władysław Dzióbek złożył swoją kandydaturę do szeregów nowotworzonego Wojska Polskiego. Zgodnie z dekretem Naczelnego Wodza Wojsk Polskich, jako oficer dawnej armii austro-węgierskiej, został przyjęty 1 listopada 1918, ze zatwierdzeniem stopnia podporucznika, którego starszeństwo datowano na 1 listopada 1917. Dodatkowo zaliczony został do 1. Rezerwy, co oznaczało jego powołanie do służby czynnej aż do momentu demobilizacji.

Rok 1919 przyniósł mu awans na porucznika, w którym to stopniu brał aktywny udział w wojnach polsko-ukraińskiej oraz polsko-bolszewickiej. Szczególnie wyróżnił się w grudniu 1918 roku podczas walk pod Przemyślem, dowodząc jedną z kompanii Batalionu Ziemi Rzeszowskiej. W trakcie tych walk odbił fort „Grochowce” z rąk ukraińskich, co pozwoliło mu ubiegać się o odznaczenie Orderem Virtuti Militari 5 klasy.

Na mocy dekretu Naczelnego Wodza z 25 listopada 1920 roku, od 1 kwietnia 1920 roku, Władysław Dzióbek został zatwierdzony w stopniu porucznika w piechocie. Do końca 1920 roku walczył na froncie jako dowódca kompanii w 18. pułku piechoty, a następnie w 17. pułku piechoty, w którym zajmował się szkoleniem żołnierzy w Batalionie Zapasowym 17 pułku piechoty w Rzeszowie.

W dniu 1 czerwca 1921 roku, pełnił służbę w Punkcie Koncentracyjnym Jeńców 6 Armii w Kowlu, gdzie jego pułkiem macierzystym był 17 pułk piechoty. W tym samym roku dokonano jego awansu na stopień kapitana. Ukończył 3-miesięczny kurs przeszkolenia oficerów w Krakowie oraz 5-miesięczny kurs w toruńskiej Centralnej Szkole Strzelniczej. Dzięki dekretem Naczelnika Państwa i Wodza Naczelnego z dnia 3 maja 1922 roku, został zweryfikowany w stopniu kapitana, z dniem 1 czerwca 1919 oraz 1461. lokatą w korpusie oficerów piechoty.

W kolejnych latach służby, Dzióbek zajmował stanowiska dowódcy kompanii, dowódcy Szkoły Podoficerskiej, a podejmując obowiązki w zastępstwie, także dowódcy batalionu w 17 pułku piechoty. W 1923 roku zajmował 1337. lokatę wśród kapitanów piechoty, a w 1924 roku 873. lokatę. Po ukończeniu kursu dla dowódców batalionów w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie, 18 lutego 1928 roku, został awansowany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego na stopień majora, ze starszeństwem od 1 stycznia 1928 roku oraz 126. lokatą w korpusie oficerów piechoty.

Zgodnie z zarządzeniem Ministra Spraw Wojskowych, opublikowanym 26 kwietnia 1928 roku, został przeniesiony z 17 pułku piechoty do 86 pułku piechoty z Mołodeczna na stanowisko dowódcy III batalionu, służbę w nowym przydziale rozpoczął 3 maja 1928 roku. Na koniec tego roku zajmował 125. lokatę wśród majorów piechoty. W 1929 roku przesunięto go na stanowisko kwatermistrza 86 pułku piechoty, a w 1930 roku osiągnął 497. lokatę wśród majorów korpusu piechoty.

W dniu 28 czerwca 1933 roku, ogłoszono jego przeniesienie ze stanowiska kwatermistrza pułku na dowódcę batalionu detaszowanego 86. pułku piechoty, a na dzień 1 lipca 1933 roku zajmował 341. lokatę łączną wśród majorów piechoty. Awans do stopnia podpułkownika uzyskał 19 marca 1937 roku, w związku z tym przeniesiono go w początkach lipca na stanowisko I zastępcy dowódcy 14 pułku piechoty z Włocławka. Obowiązki te sprawował do mobilizacji w sierpniu 1939 roku, a w maju 1938 roku został wybrany prezesem Wojskowego Klubu Sportowego przy 14 pułku piechoty.

W dniu 23 marca 1939 roku, Władysław Dzióbek zajmował 28. lokatę wśród podpułkowników korpusu piechoty. Od 17 maja 1939 roku pełnił funkcję dowódcy 14 pułku piechoty aż do końca lipca tegoż roku, kiedy to nowym dowódcą pułku został Włodzimierz Brayczewski. 26 sierpnia 1939 roku w Włocławku, wraz z kapelanem pułku – ks. Józefem Gołębiem, złożył uroczystą przysięgę żołnierzy 14 pułku piechoty, co oznaczało wymarsz pułku do miejsca koncentracji pod dowództwem mjr. Jana Łobzy.

Plan mobilizacyjny przydzielił mu dowodzenie 144 pułku piechoty rezerwowego, którego II i III bataliony mobilizowały się we Włocławku. III batalion nie dotarł jednak do swojego 44 Dywizji Piechoty, biorąc udział w zdobyciu Sochaczewa, wspólnie z jednostkami Armii „Pomorze”. W kampanii wrześniowej 1939 roku, ppłk Dzióbek nadzorował dowództwo i pododdziały specjalne pułku, aż do momentu koncentracji dywizji w rejonie Zgierza.

Fiasko planowanej koncentracji zmusiło go do dalszego marszu w kierunku Skierniewic i Żyrardowa, gdzie po drodze łączył się z organicznymi batalionami. Po wzmocnieniu niepełnego 144 pułku poprzez inne oddziały, w tym III batalion 145 pułku piechoty, brał udział w bitwie na przedpolach Warszawy. Po wycofaniu się (bez I i III batalionów) w nocy z 14 na 15 września, kontynuował walki w obronie stolicy.

Nocą z 18 na 19 września ppłk Dzióbek oraz jego oddział zostali przydzieleni do dyspozycji dowódcy odcinka „Warszawa – Zachód”. Obronę Fortu Bema przejął II batalion 144 pułku piechoty pod dowództwem mjr. Wadasa, z którym stacjonował dowódca z ppłk. Dzióbkiem.

Po kapitulacji Warszawy, od 30 września 1939 roku, Władysław Dzióbek przeszedł do niewoli niemieckiej. Na początku przebywał w Stalagu I A Stablack (numer jeniecki: 12669), a potem trafił do oflagów: II A Prenzlau, II E Neubrandenburg, II D Gross-Born i obozu w Schwerinie. 2 maja 1945 roku został wyzwolony, a tego dnia, jako komendant obozu, brał udział w rozbrajaniu Niemców oraz uwolnieniu więźniów z obozów koncentracyjnych Oranienburg i Ravensbrück. Początkowo pozostał w Niemczech, pełniąc rolę szefa Wydziału Opieki nad Polską Ludnością Cywilną oraz dowódcy Zgrupowania Wojskowego. Działał w administracji polskich obozów w brytyjskiej strefie okupacyjnej, w okręgu Szlezwik-Holsztyn.

Lata powojenne

Władysław Dzióbek powrócił do Polski na końcu września 1947 roku. Po przyjeździe zarejestrował się w Rejonowej Komendzie Uzupełnień w Rzeszowie, co było standardową procedurą dla osób wracających z zagranicy. Życie Władysława zakończyło się 8 lipca 1971 roku, a jego doczesne szczątki spoczywają na Cmentarzu Świętej Rodziny we Wrocławiu, w sektorze 18-11-21-21a. Wraz z nim zmarła również jego żona, Janina Maria z domu Hakalla. Ich córka Franciszka Wagner urodziła się 28 lipca 1899 roku w Jarosławiu, a zmarła 6 sierpnia 1985 roku we Wrocławiu.

Władysław i Janina byli rodzicami dwóch córek: Ireny Janiny, urodzonej 13 listopada 1923 roku w Rzeszowie, oraz Władysławy Marii, która przyszła na świat 26 sierpnia 1928 roku, również w Rzeszowie. Ich rodzina miała bogatą historię, w tym także związaną z II wojną światową.

W wyniku heroiczną postawę Władysława podczas kampanii wrześniowej, jego walka o wolność kraju została doceniona. Otrzymał on Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari, co było znaczącym odznaczeniem. Nadanie tego odznaczenia odbyło się na mocy decyzji władz Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie, a samo zatwierdzenie miało miejsce w Zarządzeniu Prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego z 15 sierpnia 1989 roku.

Ordery i odznaczenia

W życiu Władysława Dzióbka ważną rolę odgrywały liczne odznaczenia i ordery, które przyznano mu za zasługi oraz odwagę w trudnych momentach historii Polski.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari,
• Krzyż Walecznych (1939),
• Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1931),
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Srebrny Medal za Długoletnią Służbę,
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę,
• Krzyż Komandorski Orderu Korony Rumunii,
• Państwowa Odznaka Sportowa,
• Odznaka 86 Pułku Piechoty.

Każde z tych odznaczeń jest świadectwem jego oddania oraz zaangażowania w służbie dla kraju.

---

Oceń: Władysław Dzióbek

---