Tadeusz Feliks Frączek, który przyszedł na świat 17 września 1893 roku w Rzeszowie, to postać niezwykle znacząca w historii polskiej armii. Był pułkownikiem artylerii w Polskich Siłach Zbrojnych, co podkreśla jego wkład w działania militarne kraju. Zmarł 17 stycznia 1973 roku w Leytonstone, pozostawiając po sobie ślad w pamięci wielu współczesnych mu żołnierzy i historyków.
Życiorys
Urodziny Tadeusza Frączka miały miejsce 17 września 1893 roku w Rzeszowie. Był on synem Władysława oraz Józefy z domu Poradzisz. W 1912 roku uzyskał świadectwo dojrzałości w C. K. I Gimnazjum w Rzeszowie.
W obliczu I wojny światowej, która wybuchła w 1914 roku, Tadeusz wstąpił do Legionu Wschodniego. W październiku tego samego roku został wcielony do cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej i przydzielony do Pułku Armat Polowych Obrony Krajowej Nr 45. Po pewnym czasie, przeszedł do szkoły artylerii w Grazu, którą ukończył 1 listopada 1915.
Po zakończeniu działań wojennych, dołączył do Wojska Polskiego, gdzie otrzymał stopień podporucznika. Na początku 1919 roku walczył w trakcie wojny polsko-ukraińskiej, a w tej samej jednostce awansował na porucznika artylerii. Służył w 9 pułku artylerii ciężkiej w Siedlcach, gdzie brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku. W tym czasie został awansowany do stopnia kapitana artylerii ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku.
W marcu 1927 roku Tadeusz został przeniesiony do 10 pułku artylerii polowej w Łodzi, gdzie objął stanowisko pełniącego obowiązki dowódcy II dywizjonu, a jednocześnie pozostał na przeniesieniu służbowym w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia w Rembertowie aż do 7 maja 1927 roku. 12 kwietnia 1927 został mianowany majorem z datą starszeństwa na 1 stycznia 1927 roku, zajmując 42. lokatę w korpusie oficerów artylerii.
Przez kolejne lata Tadeusz Frączek coraz bardziej angażował się w życie wojskowe. W lipcu 1927 roku został przeniesiony na stanowisko komendanta składnicy wojennej, a następnie, w lipcu 1929, na stanowisko dowódcy III dywizjonu detaszowanego w Różanie. Od stycznia 1931 roku pełnił funkcję dowódcy II dywizjonu 28 pułku artylerii polowej, a od marca tego roku był dowódcą 28 pułku w zastępstwie. W dniu 1 maja 1931 roku przeniesiono go do 6 pułku artylerii ciężkiej we Lwowie, gdzie objął stanowisko kwatermistrza. W kwietniu 1934 roku awansował na dowódcę III dywizjonu, a 27 czerwca 1935 roku uzyskał stopień podpułkownika ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 roku, zajmując 6. lokatę w korpusie oficerów artylerii.
Od 20 lipca do 31 grudnia 1935 roku pełnił w zastępstwie funkcję dowódcy pułku, a w lipcu 1935 roku objął stanowisko zastępcy dowódcy 6 pułku artylerii. Od 1 sierpnia 1939 roku był dowódcą tego jednostki, a jego działania były kluczowe w obliczu II wojny światowej, podczas której brał udział w kampanii wrześniowej, walcząc z lwowskim pułkiem.
Po wybuchu konfliktu został internowany w Rumunii, lecz zdołał przedostać się tam z aresztu. W grudniu 1939 roku dotarł do Francji, gdzie wstąpił do Wojska Polskiego i objął stanowisko komendanta Stacji Zbornej Oficerów Artylerii. Po pewnym czasie, ze względów zdrowotnych, przebywał na leczeniu we Francji, a od czerwca 1940 roku był już na terytorium Wielkiej Brytanii jako oficer Polskich Sił Zbrojnych.
W lipcu 1942 roku służył na Bliskim Wschodzie, gdzie dowodził 11 pułkiem artylerii ciężkiej podczas kampanii włoskiej. Na początku 1945 roku awansował do stopnia pułkownika, a od 24 marca tego roku był już dowódcą 17 pułku artylerii mieszanej. 4 sierpnia 1945 roku objął dowództwo artylerii Bazy 2 Korpusu.
W 1946 roku osiedlił się w Wielkiej Brytanii, gdzie w maju 1947 roku został oficerem Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia, pełniąc odpowiedzialne funkcje komendanta obozów dla Polaków. Po zakończeniu działań wojennych pozostał na emigracji. Był prezesem Koła Żołnierzy 11 pac, zyskując uznanie jako dowódca i mentor.
Tadeusz Frączek mieszkał w Leytonstone w Londynie, gdzie zmarł 17 stycznia 1973 roku. Jego pogrzeb odbył się na cmentarzu St. Patrick’s Catholic Cemetery. Od 1925 roku był mężem Eugenii z domu Zachar (1896–1987), która podczas wojny pełniła rolę pielęgniarki w 2 Korpusie. Mieli dwie córki: Irmę (1926–1964) oraz Wandę (ur. 1929).
Ordery i odznaczenia
Tadeusz Frączek otrzymał wiele odznaczeń wojskowych, które świadczą o jego zasługach i odwadze na polu walki. Poniżej przedstawiono szczegółową listę jego odznaczeń:
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 10446 (za walki o Ankonę 1944),
- Krzyż Walecznych (1921),
- Medal Wojska (1948),
- Złoty Krzyż Zasługi,
- Srebrny Medal za Długoletnią Służbę,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino,
- 1939–1945 Star,
- Defence Medal,
- Italy Star.
Te odznaczenia stanowią dowód na jego niestrudzone poświęcenie oraz zaangażowanie w obronę kraju w czasie trudnych momentów historycznych.
Przypisy
- Zenon Andrzejewski. Pułkownik Tadeusz Feliks Frączek (1893-1973). „Przemyskie Zapiski Historyczne”. Nr 12-13, s. 366-370, 2003.
- Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 25, s. 110, Grudzień 1973.
- ŁukomskiŁ. G., PolakP. B., SuchcitzS. A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 409.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 22.07.1927 r., s. 224.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 13 z 20.04.1927 r., s. 120.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 9 z 17.03.1927 r., s. 73.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 11 z 06.07.1929 r., s. 211.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 3 z 26.03.1931 r., s. 129.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 3 z 26.03.1931 r., s. 114.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 11 z 07.06.1934 r., s. 150.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 9 z 28.06.1935 r., s. 69.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 11 z 31.08.1935 r., s. 95.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 181.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 384.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 742.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 795.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 819.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 714.
- Wykaz oficerów 1920, s. 28.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Jan Smertelnik | Roman Peszkowski | Dariusz Czekaj | Stanisław Mazan (strażak) | Erwin Kossowski | Antoni Sanojca | Wielisław Krajowski | Władysław Dzióbek | Bronisław Warzybok | Stanisław Fedorczyk | Edward Cyran | Stanisław Kruczek | Stanisław Kowal (podoficer) | Stefan Zając (podpułkownik) | Adam Kowalski (żołnierz) | Mieczysław Kramarz | Tadeusz Gadulski | Stefan Jaworski (żołnierz) | Daniela Mierzwa | Edward PeszkowskiOceń: Tadeusz Frączek