Kazimierz Juliusz Tadeusz Dworak, urodzony 7 stycznia 1895 roku w Rzeszowie, był znaczącą postacią w historii Wojska Polskiego. Jego życie zakończyło się 3 listopada 1954 roku w Londynie, pozostawiając po sobie trwały ślad w narodowej pamięci.
Był on generałem brygady, co stanowi najwyższy stopień wojskowy, który świadczy o jego dużym doświadczeniu oraz wkładzie w rozwój armii polskiej.
Życiorys
W Krakowie ukończył studia z zakresu prawa, po czym jako oficer kawalerii rozpoczął służbę w armii austriackiej. Po rozpoczęciu I wojny światowej dostał się do włoskiej niewoli, a następnie wstąpił do Armii Polskiej formowanej przez generała Hallera we Francji. Od grudnia 1918 do marca 1919 pełnił tam funkcję dowódcy szwadronu w 3 pułku szwoleżerów. Jeszcze w trakcie pobytu we Francji zakończył kurs Sztabu Generalnego.
W okresie od maja 1919 roku do czerwca 1921 roku służył w 12 Dywizji Piechoty, biorąc aktywny udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Przez krótki czas, od czerwca do października 1921 roku, był uczestnikiem kursu dla wyższych dowódców zorganizowanego we Francji.
3 maja 1922 roku uzyskał potwierdzenie przyznania stopnia rotmistrza, z datą starszeństwa ustaloną na 1 czerwca 1919 roku oraz 390. lokatą w korpusie oficerów jazdy, który od 1924 roku nazywano korpusem oficerów kawalerii. Jego oddziałem macierzystym stał się 6 pułk strzelców konnych. W 1923 roku pracował w Generalnym Inspektoracie Jazdy w Warszawie, pełniąc funkcję referenta i pozostając jednocześnie oficerem nadetatowym 6 psk. 2 listopada tego samego roku został przydzielony do 6 psk w Żółkwi z jednoczesnym skierowaniem do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie na roczny kurs doszkalający.
Po zakończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu oficera Sztabu Generalnego w dniu 15 października 1924 roku, został przydzielony do 6 Samodzielnej Brygady Kawalerii w Stanisławowie na stanowisko szefa sztabu. W grudniu 1924 roku awansował na majora, ze starszeństwem od 15 sierpnia 1924 roku, zajmując 41. lokatę w korpusie oficerów kawalerii. Już w grudniu 1925 roku przeniesiono go do 9 pułku ułanów w Trembowli, gdzie objął dowództwo 1 szwadronu.
Od stycznia 1927 roku pracował w Departamencie II Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych. 31 października tego samego roku ogłoszono jego przeniesienie do 2 Dywizji Kawalerii na stanowisko szefa sztabu. 20 lutego 1930 roku z kolei został skierowany do 15 pułku ułanów w Poznaniu na funkcję zastępcy dowódcy pułku, a w 1931 roku uzyskał awans na podpułkownika kawalerii. W wrześniu 1932 roku przeniesiono go do 24 pułku ułanów w Kraśniku, gdzie objął dowództwo pułku. W 1937 roku dokonał motoryzacji swojego pułku, który został włączony do 10 Brygady Kawalerii. 19 marca 1938 roku awansował na pułkownika i wziął udział w zajęciu Zaolzia.
Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku brał udział w kampanii wrześniowej, dowodząc 24 pułkiem ułanów podczas obrony Rzeszowa. W dniu 19 września przekroczył z całą brygadą granicę z Węgrami, gdzie został internowany, jednakowi udało mu się przedostać do Francji. W okresie od stycznia do maja 1940 roku był zastępcą dowódcy Brygady Pancerno-Motorowej, a od maja do czerwca tego samego roku dowodził Ośrodkiem Zapasowym Kawalerii we Francji.
Od października 1940 roku do stycznia 1941 roku służył w I Korpusie w Anglii jako zastępca dowódcy 10 Brygady Kawalerii Pancernej stacjonującej w Szkocji, a do marca 1942 roku dowodził 5 Brygadą Kadrową Strzelców. Od marca 1942 roku był zastępcą dowódcy 1 Dywizji Pancernej, z którą uczestniczył w inwazji na Francję, walcząc w jej szeregach aż do kwietnia 1945 roku. W kwietniu tegoż roku został przeniesiony do Inspektoratu Wyszkolenia Wojska, a w październiku 1945 roku wyznaczono go na funkcję zastępcy dowódcy I Korpusu Polskiego.
1 kwietnia 1945 roku został mianowany generałem brygady, a po wojnie osiedlił się w Anglii, gdzie został pochowany na cmentarzu Wandsworth. W 1928 roku opublikował artykuł „Charakterystyka użycia i działań kawalerii dywizyjnej” w numerach 6 (32) i 7 (33) Przeglądu Kawaleryjskiego.
Ordery i odznaczenia
Kazimierz Dworak otrzymał wiele odznaczeń i orderów, które odzwierciedlają jego zasługi i odwagę w czasie różnych kampanii wojskowych. Do najważniejszych wyróżnień, jakie otrzymał, zaliczają się:
- Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 145, przyznany za kampanię wrześniową 1939,
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari z 1921 roku,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 11 listopada 1934 roku,
- Krzyż Walecznych, przyznawany łącznie dwukrotnie, po raz pierwszy w 1921 roku,
- Złoty Krzyż Zasługi, nadany 10 listopada 1938 roku,
- Krzyż Komandorski Orderu Imperium Brytyjskiego, nadany przez Wielką Brytanię,
- Krzyż Komandorski z Palmą Orderu Korony, przyznany przez Belgię za kampanie w północno-zachodniej Europie w latach 1944–1945,
- Krzyż Oficerski Orderu Gwiazdy Rumunii, otrzymany 13 listopada 1923 roku,
- Oficer Orderu Legii Honorowej, przyznany przez Francję,
- Kawaler Orderu Legii Honorowej, również nadany przez Francję,
- Krzyż Kawalerski Orderu Gwiazdy Czarnej, nadany 13 listopada 1923 roku przez Francję,
- Krzyż Wojenny z palmą, otrzymany we Francji,
- Krzyż Wojenny, przyznany również w Francji 13 listopada 1923 roku,
- Medal Pamiątkowy Wojny 1939–1945, wydany przez Francję,
- Medal Zwycięstwa, znany jako „Médaille Interalliée”,
Te liczne wyróżnienia stanowią dowód niezłomnej determinacji i odwagi Kazimierza Dworaka w czasach wielkich konfliktów.
Przypisy
- RafałR. R. Rudacki „Biali ułani” w obronie Rzeszowa [dostęp 10.09.2016 r.]
- Antoni Grudziński: Lista żołnierzy odznaczonych. s. 251. [dostęp 14.08.2015 r.]
- Antoni Grudziński: Lista żołnierzy odznaczonych. s. 291. [dostęp 14.08.2015 r.]
- Antoni Grudziński: Lista żołnierzy odznaczonych. s. 292. [dostęp 14.08.2015 r.]
- Antoni Grudziński: Lista żołnierzy odznaczonych. s. 289. [dostęp 14.08.2015 r.]
- Spis treści „Przeglądu Kawaleryjskiego”; dostęp 12.2011 r.
- Jerzy Majka. Internowanie 10. Brygady Kawalerii (zmotoryzowanej) na Węgrzech w 1939 roku. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F”. 60, s. 185, 2005 r.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 69 z 01.11.1923 r., s. 732.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 110 z 15.10.1924 r., s. 612.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 131 z 17.12.1924 r., s. 736.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 129 z 01.12.1925 r., s. 698.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 25 z 31.10.1927 r., s. 314.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 5 z 20.02.1930 r., s. 69.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 642.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 142.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 75, 664, 681.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 83, 591, 601.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 329, 341.
- M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 337 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 13, s. 229, 11.11.1934 r.
- Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1987 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 39, poz. 1831).
- M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 595 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 76 z 12.12.1923 r., s. 710.
- Lista starszeństwa 1922, s. 165.
- Leżeński i Kukawski 1991, s. 48.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Zbigniew Piątek (pułkownik) | Jan Kotowicz | Edward Ungeheuer | Tadeusz Zaradzki | Wojciech Marchwica | Władysław Zachorowski | Marian Radwański | Franciszek Książek | Mieczysław Boruta-Spiechowicz | Kazimierz Jurczyński | Henryk Dudek (ur. 1896) | Zygmunt Wenda | Maksymilian Lorenz | Tadeusz Furgalski | Marian Bolesławicz | Jan Czapliński | Stanisław Fedorczyk | Bronisław Warzybok | Władysław Dzióbek | Wielisław KrajowskiOceń: Kazimierz Dworak