Mieczysław Boruta-Spiechowicz

---

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Mieczysław Boruta-Spiechowicz przyszedł na świat w rodzinie Stanisława i Anieli z Zatorskich. Jego ojciec prowadził niewielki sklep mięsny w Rzeszowie, jednak zmarł w 1905 roku, dwa lata po tym, jak rodzina przeniosła się do Warszawy. Mieczysław, będąc piętnastym dzieckiem w rodzinie, od najmłodszych lat wykazywał zainteresowanie edukacją. Uczył się najpierw w państwowej szkole rosyjskiej w latach 1903-1905, a później uczęszczał do szkoły Jadwigi Cichińskiej oraz Gimnazjum Realno-Filozoficznego im. Michała Kreczmara.

Już od wczesnej młodości angażował się w działalność skautową, związał się z drużyną noszącą imię Romualda Traugutta, a później pełnił funkcję instruktora skautowego w stolicy. W 1913 roku, aby uniknąć powołania do Armii Austro-Węgier, zdecydował się na studia w Akademii Handlowej w Antwerpii w Belgii, gdzie przystąpił do Związku Strzeleckiego i zrealizował kurs dla podoficerów.

I wojna światowa

Gdy w 1914 roku wybuchła I wojna światowa, Mieczysław dotarł do Krakowa, gdzie dołączył do Drużyn Strzeleckich. W sierpniu 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich, gdzie przeszedł przez szczeble dowodzenia, pełniąc funkcje od dowódcy plutonu po dowództwo kompanii w 2 pułku piechoty II Brygady. W 1915 roku, w czasie bitwy pod Rarańczą, odniósł rany. W trakcie swojej służby awansował na różne stopnie wojskowe, w tym chorążego, podporucznika i porucznika, aż w końcu, w trudnych okolicznościach, brał udział w operacjach związanych z traktatem brzeskim, co przyniosło mu uznanie i ważną rolę w przeprowadzaniu II Brygady na stronę rosyjską.

Wojna polsko-ukraińska i wojna polsko-bolszewicka

Po zakończeniu I wojny światowej, w listopadzie 1918 roku, wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. Jego działania obejmowały obronę Lwowa, gdzie dowodził odcinkiem II Grupy Operacyjnej oraz pułkiem Strzelców Lwowskich. Boruta-Spiechowicz był odpowiedzialny za obronę strategicznych punktów w mieście. Później udał się do Francji, by dołączyć do Armii Polskiej gen. Hallera. W kwietniu 1919 roku wrócił na front wojny polsko-bolszewickiej, gdzie przeszedł przez różne stopnie dowodzenia, a jego heroiczną postawę doceniono medalem Virtuti Militari.

Dwudziestolecie międzywojenne

W roku 1921, po zakończeniu wojny z bolszewikami, rozpoczął dalszą edukację w Wojennej Szkole Sztabu Generalnego, gdzie uzyskał tytuł oficera sztabu. Wkrótce po ukończeniu szkoły zajął stanowisko szefa sztabu 8 Dywizji Piechoty. Jego kariera wojskowa z biegiem lat rozwijała się; pełnił różne odpowiedzialne funkcje, w tym dowódcy 32 pułku piechoty, aż do awansu na pułkownika w 1924 roku. Zyskał także uznanie jako teoretyk wojskowy, publikując teksty na temat szkolenia w piechocie, które miały wpływ na przyszłych oficerów.

• Ujednostajnienie metody szkolenia podoficerów w oddziałach [w:] „Przegląd Piechoty”, nr 11/1932,
• Wspomnienia dowódcy 11 kompanii 2 Pułku Piechoty Legionów [w:] w „Przegląd Piechoty”, nr 2/1937.

W 1938 roku jedna z lwowskich ulic otrzymała jego imię, a w marcu 1939 stanął na czele Grupy Operacyjnej „Bielsko”.

Wojna obronna Polski w 1939

W czasie wojny obronnej w 1939 roku, Mieczysław Boruta-Spiechowicz dowodził Grupą Operacyjną „Bielsko”, która była odpowiedzialna za ochronę południowo-zachodnich granic. Jego oddziały stawiły opór niemieckiemu natarciu w początkowych dniach wojny. Mimo znaczących wysiłków, w trakcie walk w Siedlcach i Tomaszowie Lubelskim, grupa ta poniosła znaczne straty i ostatecznie musiała się wycofać. Wspominał, że sytuacja stawała się coraz bardziej beznadziejna, a momenty słabości dopadały go samego w czasie tych niełatwych zmagań.

Niewola radziecka

Po wojnie Boruta-Spiechowicz dotarł do Lwowa i aktywnie uczestniczył w organizacji konspiracji antyradzieckiej, współpracując z wieloma osobami. Jako zastępca gen. dyw. Mariana Żegoty-Januszajtisa, brał udział w przedsięwzięciach w walce o wolność. Niestety, w grudniu 1939 roku, próbując kontynuować swoją misję poprzez eskapadę do Francji, został aresztowany przez NKWD. Jego pobyt w więzieniach, w tym na Łubiance, zakończył się dopiero w 1941 roku na mocy układu Sikorski-Majski.

Armia Polska w ZSRR i Polskie Siły Zbrojne

Po zwolnieniu Boruta-Spiechowicza został dowódcą 5 Wileńskiej Dywizji Piechoty. W marcu 1942 roku objął dowództwo nad wojskami, które ewakuowano do Iranu. Z dniem 1 października 1942 roku, Naczelny Wódz mianował go na dowódcę I Korpusu Pancerno-Motorowego. Po zakończeniu działań wojennych w Europie, do lipca 1945 roku znajdował się w dyspozycji Ministerstwa Obrony Narodowej.

Okres powojenny

W grudniu 1945 roku, po powrocie do kraju, ponownie wstąpił do Wojska Polskiego. Pełnił funkcję zastępcy szefa Departamentu Piechoty i Kawalerii, jednak konflikty z Karolem Świerczewskim skłoniły go do odejścia w 1946 roku. Po przeniesieniu do rezerwy, osiedlił się w Skolwinie, gdzie prowadził gospodarstwo rolne i sprawował funkcję sołtysa.

Zaangażował się w działalność Związku Inwalidów Wojennych oraz lokalną politykę, jednak z powodu partyjnych wpływów szybko zrezygnował z obydwu ról. W 1964 roku przeniósł się do Zakopanego, gdzie z pasją angażował się w działalność kombatancką i opiekę nad grobami żołnierzy. 6 sierpnia 1974 roku został wybrany honorowym prezesem Związku Legionistów Polskich.

W 1976 roku zorganizował uroczystość na Jasnej Górze, mając na celu protest przeciwko odznaczeniu radzieckiego lidera Krzyżem Wielkim Orderu Wojennego Virtuti Militari. Na mocy swojego podpisu poparł także opozycję demokratyczną. Zmarł 13 października 1985 roku w Zakopanem i został pochowany na Nowym Cmentarzu w Zakopanem.

Życie prywatne

Mieczysław Boruta-Spiechowicz prowadził wyjątkowe życie osobiste. Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy związał się z Ireną Morawską, z którą wstąpił w związek małżeński w parafii Nawrócenia Św. Pawła Apostoła w Lublinie w roku 1919.

Ich przeżycia jako małżonkowie zaowocowały dwójką dzieci. Urodziły się: Irena, później Chmielewska, w roku 1920 oraz Wojciech, który przyszedł na świat w 1923 roku. Wojciech później zostaje inżynierem i osiedla się na stałe w Kanadzie.

Po wielu latach wspólnego życia, w 1946 roku, doszło do rozwodu Mieczysława z Ireną. Następnie, ponownie wkrótce po rozstaniu, Mieczysław Boruta-Spiechowicz ożenił się z Norą Margerison.

Ordery i odznaczenia

Mieczysław Boruta-Spiechowicz był znaczącą postacią w historii Polski, a jego osiągnięcia wojskowe oraz zaangażowanie w sprawy państwowe zostały uhonorowane licznymi odznaczeniami. Poniżej przedstawiamy zestawienie jego orderów i medali:

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari, przyznany 17 maja 1921,
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Niepodległości z Mieczami, nadany 9 listopada 1933,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 10 listopada 1928,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Walecznych, nadany siedmiokrotnie,
• Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 29 kwietnia 1925,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Medal „Pro Fide et Patria”,
• Odznaka za Rany i Kontuzje,
• Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, przyznana 12 maja 1936,
• Odznaka pamiątkowa IV Odcinka „Obrony Lwowa”,
• Państwowa Odznaka Sportowa,
• Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia,
• Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej nr 30540, przyznany we Francji 23 czerwca 1925,
• Srebrny Medal Waleczności I klasy, przyznany Austro-Węgrom w 1915,
• Srebrny Krzyż Zasługi Wojskowej, przyznany Austro-Węgrom w 1917,
• Brązowy Krzyż Zasługi Wojskowej, przyznany Austro-Węgrom w 1916,
• Medal Zasługi Wojskowej, przyznany Austro-Węgrom,
• Medal Zwycięstwa (Médaille Interalliée), nadany 12 grudnia 1921.

Powyższe odznaczenia świadczą o jego niezłomności i oddaniu w czasie służby dla narodu polskiego.

Upamiętnienie

27 maja 2002 roku Rada Miasta Szczecina podjęła ważną uchwałę, wyrażając zgodę na postawienie pomnika, który ma na celu upamiętnienie gen. Mieczysława Boruty-Spiechowicza. Pomnik został oficjalnie odsłonięty 17 września 2005 roku, a jego lokalizacja to ulica Inwalidzka 15, w obrębie terenu przynależącego do parafii rzymskokatolickiej Chrystusa Króla.

Warto również wspomnieć, że w Szczecinie znajduje się dom pomocy społecznej, noszący nazwę Dom Kombatanta imienia generała Mieczysława Boruty-Spiechowicza, który umacnia pamięć o tym znakomitym dowódcy.

W maju 2014 roku miało miejsce odsłonięcie pamiątkowej tablicy, upamiętniającej generała Spiechowicza na ścianie budynku, w którym mieszkał, usytuowanego przy ulicy Żeromskiego 19 w Przemyślu.

Co ciekawe, 23 kwietnia 2020 roku, w uchwale Rady Gminy Biały Dunajec (powiat tatrzański) postanowiono, że most na drodze krajowej nr 47 na rzece Biały Dunajec będzie nosił imię generała Mieczysława Boruty-Spiechowicza, co dodatkowo podkreśla jego znaczenie w historii Polski.

---

Oceń: Mieczysław Boruta-Spiechowicz

---