Oskar Zawadil, urodzony 10 sierpnia 1891 roku w Rzeszowie, jest postacią, która zapisała się w historii jako major kawalerii Wojska Polskiego. Jego życie, naznaczone nie tylko służbą wojskową, ale także tragicznymi wydarzeniami, które miały miejsce w okresie II wojny światowej, daje nam wgląd w losy wielu Polaków tamtego czasu.
Zmarł 3 września 1939 roku pod Bukowcem, co stanowi symboliczne zakończenie jego kariery wojskowej oraz zawirowań, które dotknęły Polskę w obliczu agresji ze strony sąsiadów. Jego życie to nie tylko historia jednostki, ale odzwierciedlenie szerszych wydarzeń, które kształtowały losy narodu.
Życiorys
Oskar Zawadil urodził się 10 sierpnia 1891 roku w Rzeszowie, w rodzinie, która miała znaczne tradycje wojskowe. Jego ojciec, Oskar Zawadil (1853–1916), był pułkownikiem w piechocie c. i k. Armii, a matka, Jadwiga z Rychterów, stanowiła ważny element jego dzieciństwa. Starszym bratem Oskara był Wilhelm, który przyszedł na świat 14 lutego 1894 roku w Rzeszowie i pełnił funkcję rotmistrza w Wojsku Polskim.
W 1909 roku młody Zawadil został wcielony do c. i k. Armii, gdzie rozpoczął swoją zawodową karierę wojskową. Został przydzielony do 3 Galicyjskiego Pułku Ułanów, który początkowo stacjonował w Wiedniu, a następnie przeniósł się do Krakowa i Bielska. Jako żołnierz wziął udział w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, która miała miejsce w związku z konfliktem na Bałkanach w latach 1912-1913, a także na frontach I wojny światowej.
Podczas swojej służby wojskowej, Oskar Zawadil awansował na coraz wyższe stopnie wojskowe w korpusie oficerów kawalerii w c. i k. Armii. Otrzymał stopień chorążego 1 września 1909 roku, a następnie podporucznika 1 listopada 1911 roku, porucznika 1 sierpnia 1914 roku, wykazując wzorową postawę na polu bitwy i zaangażowanie w swoje obowiązki. Ostatecznie, w 1917 roku, stał się rotmistrzem.
Po zakończeniu I wojny światowej, w 1919 roku, Oskar stał się aktywnym członkiem Towarzystwa Myśliwych w Rzeszowie. W tym samym roku, 12 kwietnia, razem z bratem został przyjęty do Wojska Polskiego, na podstawie zatwierdzenia posiadanego stopnia rotmistrza, który przysługiwał mu od 1 listopada 1917 roku. Otrzymał przydział do 6 pułku ułanów, co stanowiło nowy rozdział w jego wojskowej karierze.
Na początku 1920 roku zatwierdzono go w stopniu majora, w kawalerii, a 9 listopada 1920 roku został przeniesiony do 4 pułku strzelców konnych, gdzie objął stanowisko dowódcy szwadronu zapasowego. W latach 1921-1923 pełnił obowiązki dowódcy 4 pułku strzelców konnych w Żółkwi, który został później przemianowany na 6 pułk strzelców konnych. Dalsze kariery wojskowe Oskara prowadziły go do różnych ról, w tym jako kwatermistrza 18 pułku ułanów w Grudziądzu.
W 1927 roku otrzymał przeniesienie do kadry oficerów kawalerii, a jego kolejny przydział dotyczył Włocławka, gdzie był rejonowym inspektorem koni. Po przejściu na stan spoczynku 31 sierpnia 1929 roku, znalazł się w gronie członków Pomorskiego Automobilklubu oraz aktywnie uczestniczył w wydarzeniach zachodzących w Polsce.
W okresie wybuchu drugiej wojny światowej, Zawadil pełnił funkcję komendanta Kwatery Głównej Pomorskiej Brygady Kawalerii jako majora w spoczynku. Niestety, poległ 3 września 1939 roku w bitwie pod Bukowcem, walcząc w szeregach 16 pułku Ułanów Wielkopolskich. Jego ofiara i odwaga sprawiły, że zasłużył na pamięć potomnych.
Spoczywa na cmentarzu komunalnym przy ul. Kcyńskiej w Bydgoszczy, w sektorze KW-8-9, gdzie jego pamięć jest czczona przez wielu.
Oskar Zawadil był mężem Ireny Braunek (1899–1976) i razem wychowali syna Jerzego (1922–1993), co pokazuje, że został nie tylko żołnierzem, ale również oddanym ojcem i mężem.
Ordery i odznaczenia
Oskar Zawadil, jako oficer kawalerii, był odznaczany wieloma medalami i wyróżnieniami za swoje zasługi wojskowe. Poniżej przedstawiamy ważniejsze ordery i medale, które otrzymał w trakcie swojej służby.
- Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 7 czerwca 1939 roku,
- Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i mieczami, przyznany przez Austro-Węgry,
- Srebrny Medal Zasługi Wojskowej Signum Laudis z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej, nadany przez Austro-Węgry,
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej Signum Laudis z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej, przyznany przez Austro-Węgry,
- Krzyż Wojskowy Karola, nadany przez Austro-Węgry,
- Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913, przyznany przez Austro-Węgry.
Warto również zaznaczyć, że Oskar Zawadil został przedstawiony do odznaczenia Orderem Virtuti Militari, co świadczy o jego wybitnych dokonaniach na polu walki.
Przypisy
- Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 21.06.2022 r.]
- Cmentarze komunalne w Bydgoszczy - wyszukiwarka osób pochowanych [online], cmentarze.bydgoszcz.pl [dostęp 12.10.2021 r.]
- Oskar Zawadil. sejm-wielki.pl. [dostęp 18.03.2016 r.]
- Historia pułku. 16puw.pl. [dostęp 18.03.2016 r.] [zarchiwizowane z tego adresu 30.03.2016 r.]
- Samochodowy rajd gwiaździsty do Torunia. „Dziennik Bydgoski”. Rok XXVII Nr 131, s. 10, 09.06.1933 r. Bydgoszcz. [dostęp 13.01.2022 r.]
- Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 328.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 14.02.1929 r., s. 78, 83.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 06.07.1929 r., s. 217.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 113 z 27.10.1925 r., s. 611.
- Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 573.
- Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 599.
- Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 664.
- Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 677.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23.12.1927 r., s. 365.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 45 z 26.04.1919 r., poz. 1481.
- Dz. Rozk. Wojsk. Nr 44 z 24.04.1919 r., poz. 1427.
- Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1918 ↓, s. 914.
- Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1918 ↓, s. 1009.
- Lista starszeństwa c. i k. Armii 1917 ↓, s. 722, 804.
- Lista starszeństwa c. i k. Armii 1916 ↓, s. 549.
- Lista starszeństwa c. i k. Armii 1916 ↓, s. 620.
- Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1910 ↓, s. 813.
- Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1914 ↓, s. 648.
- Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1914 ↓, s. 730.
- Kronika. † Oskar Zawadil. „Głos Rzeszowski”, s. 3, Nr 11 z 05.03.1916 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Adam Gajdek | Eugeniusz Andrzej Dąbrowski | Kazimierz Malak | Florian Węglowski | Edward Peszkowski | Daniela Mierzwa | Stefan Jaworski (żołnierz) | Tadeusz Gadulski | Mieczysław Kramarz | Adam Kowalski (żołnierz) | Tadeusz Michałowski (żołnierz) | Józef Zając (generał) | Bolesław Zając | Stanisław Kublin | Gustaw Pokrzywka | Kazimierz Jurczyński | Mieczysław Boruta-Spiechowicz | Franciszek Książek | Marian Radwański | Władysław ZachorowskiOceń: Oskar Zawadil (oficer kawalerii)