Gustaw Pokrzywka to postać, która zapisała się w historii polskiego lotnictwa. Urodził się 28 listopada 1899 roku w Rzeszowie, gdzie rozpoczynał swoją drogę życiową. W ciągu swojego życia zdobył uznanie jako wojskowy mechanik lotniczy, co pokazuje jego znaczący wkład w rozwój lotnictwa w Polsce.
Jednym z jego największych osiągnięć było wspólne zwycięstwo z Jerzym Bajanem w Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych Challenge 1934. Ten konkurs nie tylko podkreślił umiejętności techniczne Pokrzywki, ale również stanowił okazję do promowania polskiego lotnictwa na międzynarodowej arenie.
Gustaw Pokrzywka zmarł 11 czerwca 1987 roku w Krakowie, pozostawiając po sobie trwały ślad w historii polskich osiągnięć lotniczych.
Życiorys
Początek służby wojskowej
Gustaw Pokrzywka rozpoczął swoją karierę wojskową pod koniec 1916 roku, kiedy to został powołany do wojska austro-węgierskiego. Jego pierwszym przystankiem było Luftfahr Arsenal w Wiedniu, gdzie ukończył specjalistyczną szkołę mechaników lotniczych.
Wkrótce po tym, trafił na front włoski, gdzie pełnił funkcję mechanika w 67 kompanii lotniczej, a następnie w 6 etapowym parku lotniczym. Po zakończeniu I wojny światowej, w listopadzie 1918 roku, powrócił do rodzinnego Rzeszowa.
Początkowo dostał przydział do polskiego pułku piechoty, jednak jako specjalista lotniczy, szybko skierowano go na lotnisko Kraków-Rakowice-Czyżyny. Tam sprawował obowiązki mechanika w III eskadrze lotniczej bojowej, uczestnicząc w konfliktach wojny polsko-ukraińskiej oraz wojny polsko-bolszewickiej. W 1921 roku, wraz z eskadrą, został przeniesiony do 1 pułku lotniczego w Warszawie, a w 1926 roku otrzymał przydział do 11 pułku myśliwskiego w Lidzie.
Następnie został szefem mechaników w 114 eskadrze myśliwskiej, która w 1928 roku została podporządkowana 2 pułkowi lotniczemu i przekształcona w 122 eskadrę myśliwską. Na początku lat 30. Gustaw Pokrzywka ukończył kurs pilotażu, a w 1935 roku, po ukończeniu kursu dla szefów mechaników, awansował ze stopnia starszego sierżanta na stopień chorążego.
Osiągnięcia sportowe
W 1929 roku, podczas III Lotu Małej Ententy i Polski, Gustaw Pokrzywka pełnił funkcję kierownika polskiej placówki technicznej w Bukareszcie. W latach 30. trzykrotnie był mechanikiem Jerzego Bajana, który brał udział w Challengach. W 1930 roku jego ekipa zajęła 32. miejsce, a w 1932 roku uplasowała się na 10. pozycji, kiedy to te zawody zakończyły się zwycięstwem polskiej załogi Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury, którzy latali na samolocie polskiej konstrukcji RWD-6.
W 1934 roku załoga Bajan-Pokrzywka zdobyła pierwsze miejsce na polskim samolocie RWD-9. Drugie miejsce w tych zawodach również zajęli Polacy – samolot SP-DRC był pilotowany przez załogę Stanisława Płonczyńskiego oraz Stanisława Ziętka. Wcześniej, w 1933 roku, Gustaw Pokrzywka i Jerzy Bajan uczestniczyli również w I Międzynarodowym Zlocie Gwiaździstym oraz w Locie Alpejskim, które miały miejsce w Wiedniu.
II wojna światowa i lata powojenne
We wrześniu 1939 roku, w obliczu nadchodzącego konfliktu, Gustaw Pokrzywka pełnił funkcję oficera technicznego w III/2 dywizjonie myśliwskim. 17 września, po inwazji ZSRR, przekroczył granicę polsko-rumuńską i został internowany w Rumunii. Udało mu się uciec z obozu internowania i przez Beiruty dotarł do Francji, gdzie od marca 1940 roku rozpoczął służbę jako oficer techniczny Polskich Sił Powietrznych w kluczu bojowym w Châteauroux.
Po klęsce Francji w czerwcu 1940 roku, wykorzystując awionetkę Simons, skonstruowaną z dwóch rozbitych maszyn, udał się do Wielkiej Brytanii. Otrzymał numer służbowy RAF 782433. W tym samym roku ukończył kurs dla instruktorów mechaników oraz został przydzielony do komisji kwalifikującej personel techniczny. W latach 1942–1943 był aktywny w polskiej eskadrze zgrywania załóg.
Po wojnie, 11 lipca 1947 roku, Gustaw Pokrzywka wrócił do Polski. Do 1950 roku pracował w fabryce czekolady Piasecki, a następnie w Zakładach Przemysłu Cukierniczego „22 Lipca”. W 1965 roku przeszedł na rentę, spędzając resztę życia w Krakowie. Po jego śmierci, został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera VI-6-14).
Ordery i odznaczenia
Gustaw Pokrzywka, znany ze swojego nieprzeciętnego wkładu, został uhonorowany szeregiem prestiżowych nagród i odznaczeń, które odzwierciedlają jego oddanie oraz poświęcenie. Jego osiągnięcia są wynikiem nie tylko talentu, ale także determinacji.
- Krzyż Walecznych,
- Medal Lotniczy (przyznany czterokrotnie),
- Złoty Krzyż Zasługi (otrzymany 16 września 1934),
- Brązowy Krzyż Zasługi,
- Defence Medal (Wielka Brytania),
- War Medal 1939–1945 (Wielka Brytania).
Upamiętnienie
W Krakowie, na obszarze Bieńczyc, można spotkać ulicę, która jest dedykowana Gustawowi Pokrzywce.
Przypisy
- Profil Gustawa Pokrzywki na stronie Niebieska Eskadra. 22.10.2013 r. [dostęp 07.09.2014 r.]
- Pokrzewka Gustaw [online], listakrzystka.pl [dostęp 11.06.2019 r.]
- Mariusz Niestrawski: Pokrzywka Gustaw. [dostęp 07.09.2014 r.]
- Zwycięzcy Turnieju Lotniczego (Challenge 1934 r.). „Świat Zasłużonych”. Nr 2, s. 9, 1934. Warszawa. [dostęp 09.12.2020 r.]
- Raj. Kul.. Gustaw Pokrzywka. „Skrzydlata Polska”. 34-35/1967, s. 27, 20-27.08.1967 r. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- M.P. z 1934 r. nr 221, poz. 286 „za zasługi na polu propagandy lotnictwa na terenie międzynarodowym”.
- Wspaniałe zwycięstwo polskich pilotów i polskich maszyn. Odznaczenie zwycięzców. „Gazeta Lwowska”, s. 1, nr 221 z 18.09.1934 r.
- Krzystek 2012 r., s. 461.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Stanisław Kublin | Bolesław Zając | Józef Zając (generał) | Tadeusz Michałowski (żołnierz) | Oskar Zawadil (oficer kawalerii) | Adam Gajdek | Eugeniusz Andrzej Dąbrowski | Kazimierz Malak | Florian Węglowski | Edward Peszkowski | Kazimierz Jurczyński | Mieczysław Boruta-Spiechowicz | Franciszek Książek | Marian Radwański | Władysław Zachorowski | Wojciech Marchwica | Tadeusz Zaradzki | Edward Ungeheuer | Jan Kotowicz | Zbigniew Piątek (pułkownik)Oceń: Gustaw Pokrzywka