Bolesław Stefan Zając, urodzony 30 marca 1892 roku w Rzeszowie, był osobą o wielkim znaczeniu w historii Polski. Pełnił funkcję kapitana intendenta w Wojsku Polskim, co świadczy o jego zaangażowaniu w odzyskanie niepodległości przez Polskę.
Jako działacz niepodległościowy, Zając przyczynił się do dążeń narodowych w okresie, gdy kraj zmagał się z trudnościami. Niestety, stał się on również jedną z wielu ofiar tragicznych wydarzeń, jakie miały miejsce w czasie II wojny światowej.
Jego życie zakończyło się wiosną 1940 roku w Charkowie, gdzie spotkał się z brutalną rzeczywistością zbrodni katyńskiej, która dotknęła wielu polskich oficerów.
Życiorys
Bolesław Zając przyszedł na świat 30 marca 1892 roku w Rzeszowie, który wtedy należał do Królestwa Galicji i Lodomerii. Urodził się w rodzinie, której przedstawicielami byli Szymon oraz Izabela z Szymańskich. Zakończenie nauki w klasie ósmej miało miejsce 30 czerwca 1910 roku w c. k. Gimnazjum w Wadowicach. Już 11 lutego 1911 roku zdał egzamin dojrzałości, a tego samego roku rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, jednocześnie aktywnie uczestnicząc w działaniach Związku Strzeleckiego w Wadowicach.
W sierpniu 1914 roku zdecydował się wstąpić do Legionów Polskich. Podczas I wojny światowej walczył w 2 i 3 pułku piechoty. Po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 roku, znalazł się w Polskim Korpusie Posiłkowym. Uczestniczył w bitwie pod Rarańczą w dniach 15–16 lutego 1918, po której został internowany w Bustyaháza oraz Száldobos. Następnie wstąpił do armii austro-węgierskiej, gdzie został wysłany na front włoski.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, Bolesław złożył przysięgę wojskową w Wojsku Polskim. 17 lipca 1919 roku, jako podoficer 38 pułku piechoty, został mianowany podporucznikiem rachunkowym z datą 1 lipca 1919. Już 9 listopada 1920 roku zatwierdzono jego awans na kapitana gospodarczego, datowany na 1 kwietnia 1920. W tym czasie służył w Intendenturze Dowództwa Okręgu Generalnego Lwów.
W czerwcu 1921 roku został odkomenderowany do UJ celem ukończenia studiów prawniczych, a jego macierzystą jednostką pozostał Wojskowy Okręgowy Zakład Gospodarczy Nr VI we Lwowie. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana, z starszeństwem od 1 czerwca 1919 roku. Posiadał 150. lokatę w korpusie oficerów administracji, w dziale gospodarczym. Następnie objął stanowisko zastępcy kierownika w Kierownictwie Rejonu Intendentury Gniezno.
W 1928 roku służył w Rejonowym Zakładzie Żywnościowym we Lwowie. W marcu 1931 roku nastąpił jego transfer z Kierownictwa Administracji Pieniężnej rejonu Lwów II do Kierownictwa Administracji Pieniężnej w siedzibie Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie. Później, w Szefostwie Intendentury DOK VI, zajmował stanowisko kierownika referatu. 15 sierpnia 1933 roku przeszedł do korpusu oficerów intendentów. W marcu 1939 roku był zarządcą Składnicy Materiału Intendenckiego nr 6 we Lwowie.
Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku, po inwazji ZSRR na Polskę, Bolesław Zając w niejasnych okolicznościach trafił do niewoli sowieckiej i został osadzony w Starobielsku. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie. Jego ciało potajemnie pochowano w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach, a od 17 czerwca 2000 roku miejsce to uznawane jest za Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Bolesław figuruje na liście Gajdideja pod numerem 1225.
W dniu 5 października 2007 roku minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, pośmiertnie awansował go na stopień majora. Oficjalne ogłoszenie awansu miało miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
Bolesław Zając był osobą odznaczoną wieloma nagrodami, które świadczą o jego oddaniu oraz poświęceniu w trudnych czasach. Poniżej przedstawiamy listę jego odznaczeń, które stanowią ważny element jego życia i kariery.
- Krzyż Niepodległości – przyznany 9 listopada 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- Krzyż Walecznych trzykrotnie – pierwszy raz 6 stycznia 1923 „za czyny orężne w bojach b. 3 pp Leg. Pol.”,
- Srebrny Krzyż Zasługi,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych.
Te odznaczenia w sposób szczególny ukazują zaangażowanie Bolesława Zająca w działania na rzecz ojczyzny oraz jego determinację, by służyć społeczeństwu w trudnych momentach historycznych.
Przypisy
- Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 20.10.2024 r.]
- Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek: Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 : Zając Bolesław Stefan. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 20.10.2024 r.]
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 05.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
- „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 15.09.2023 r.]
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. LXXIV.
- Rybka i Stepan 2006, s. 338.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 2 z 06.01.1923 r., s. 26.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 774.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 371.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 5 z 03.08.1931 r., s. 276.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 10 z 15.09.1933 r., s. 175.
- Dz. Rozk. Wojsk. Nr 80 z 26.07.1919 r., poz. 2716.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 45 z 24.11.1920 r., s. 1222.
- Spis oficerów 1921, s. 513, 961.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 1266, 1294, 1317.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 1150, 1176, 1198.
- Lista starszeństwa 1922, s. 382.
- Sprawozdanie 1910, s. 19, 43.
- Sprawozdanie 1911, s. 47.
- Dz. Pers. MSWojsk. Dodatek do Dz. Pers. MS Wojsk. Nr 32 z 13.08.1921 r., s. 12.
- Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 20.10.2024 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Józef Zając (generał) | Tadeusz Michałowski (żołnierz) | Oskar Zawadil (oficer kawalerii) | Adam Gajdek | Eugeniusz Andrzej Dąbrowski | Kazimierz Malak | Florian Węglowski | Edward Peszkowski | Daniela Mierzwa | Stefan Jaworski (żołnierz) | Stanisław Kublin | Gustaw Pokrzywka | Kazimierz Jurczyński | Mieczysław Boruta-Spiechowicz | Franciszek Książek | Marian Radwański | Władysław Zachorowski | Wojciech Marchwica | Tadeusz Zaradzki | Edward UngeheuerOceń: Bolesław Zając