Zygmunt Wenda

---

Życiorys

W 1912 roku Zygmunt Wenda postanowił dołączyć do Związku Strzeleckiego, co było pierwszym krokiem na drodze jego wojskowej kariery. Następnie, w latach 1914-1917, aktywnie służył w Legionach Polskich oraz Polskiej Organizacji Wojskowej. Pełnił rolę oficera w 1 pułku piechoty. W 1918 roku brał udział w rozbrajaniu wojsk niemieckich w Lublinie, a dwa lata później, w 1920 roku, został odznaczony Orderem Virtuti Militari za swoje zasługi w bitwie o Białystok.

10 lipca 1922 roku otrzymał zatwierdzenie na stanowisko pełniącego obowiązki dowódcy batalionu sztabowego 1 pułku piechoty Legionów w Wilnie. W 1924 roku, w związku z likwidacją baonu sztabowego, Wenda został przeniesiony na stanowisko kwatermistrza. W grudniu 1925 roku awansował na dowódcę I batalionu. Z dniem 8 października 1926 został przydzielony do Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych jako adiutant przyboczny.

Od 2 listopada 1927 roku Wenda przeszedł do 1 pp Leg. i został powołany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, gdzie pełnił funkcję hospitanta na kursie 1927/29. Po ukończeniu kursu, 5 października 1929 roku uzyskał dyplom oficera dyplomowanego i został przeniesiony na stanowisko zastępcy dowódcy pułku. Od 1930 roku pełnił obowiązki dowódcy pułku, a w marcu 1932 roku został na tym stanowisku oficjalnie zatwierdzony. W kwietniu 1934 roku przeniesiono go do Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych na funkcję oficera do zleceń.

W 1937 roku Wenda objął stanowisko szefa sztabu OZN, zastępując ppłk. Kowalewskiego. W tej roli zdołał wprowadzić metody rozkazodawstwa wojskowego w politykę organizacji. Jego działania były oceniane przez Władysława Pobóg-Malinowskiego jako ambicjonalne, ale również jako wątpliwe pod względem politycznym. W listopadzie 1938 roku został wybrany posłem na Sejm V kadencji z okręgu nr 24, obejmującego powiaty kielecki i włoszczowski, a na pierwszym posiedzeniu izby został wybrany na wicemarszałka. W tym czasie pozostawał w stanie nieczynnym.

W dniu 3 grudnia 1938 roku Wenda wyraził swoje niezadowolenie z polityki gospodarczej Eugeniusza Kwiatkowskiego, proponując znaczący program inwestycyjny. Jednakże jego poglądy spotkały się z oporem i został zmuszony do wycofania się z nich, co negatywnie wpłynęło na jego postrzeganą wartość w polityce.

Był także prezesem Związku Wojskowych Klubów Sportowych i wiceprezesem Związku Rewizyjnego Spółdzielni Wojskowych. Ponadto wchodził w skład Komendy Naczelnej Związku Legionistów Polskich.

W kampanii wrześniowej 1939 roku miał przydział do Naczelnego Dowództwa jako oficer do zleceń Naczelnego Wodza. W nocy z 6 na 7 września opuścił Warszawę, niosąc rozkazy dla generała brygady Skwarczyńskiego. Po ewakuacji z Kwatery Głównej Naczelnego Wodza, dotarł na Węgry, gdzie zmarł wiosną 1941 roku.

Awanse

Kariera wojskowa Zygmunta Wędy obfituje w szereg istotnych awansów, które podkreślają jego rozwój i osiągnięcia w czasie służby. Poniżej przedstawione są kolejne etapy awansów, które przeszedł w swojej drodze zawodowej:

• chorąży – 2 lipca 1915,
• podporucznik – 1 listopada 1916,
• porucznik,
• kapitan,
• major – zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 (w 1924 zajmował 297. lokatę w korpusie oficerów piechoty),
• podpułkownik – 23 stycznia 1928 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 71. lokatą w korpusie oficerów piechoty,
• pułkownik – 26 stycznia 1935 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 i 4. lokatą w korpusie oficerów piechoty.

Awans Zygmunta Wędy dowodzi jego zaangażowania i umiejętności, które w znaczący sposób przyczyniły się do jego reputacji w armii.

Ordery i odznaczenia

Znaczącą część dorobku Zygmunta Wenda stanowią liczne honorowe odznaczenia, które odzwierciedlają jego wkład w służbę wojskową oraz osiągnięcia na polu walki. Poniżej przedstawiamy zestawienie jego najistotniejszych orderów i odznaczeń:

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari, przyznany w 1921 roku,
• Krzyż Niepodległości, nadany 4 lutego 1932 roku,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, wręczony 11 listopada 1937 roku,
• Krzyż Walecznych, otrzymany czterokrotnie,
• Złoty Krzyż Zasługi, przyznany dwukrotnie: 18 marca 1932 roku oraz 18 lutego 1939 roku,
• Odznaka za Rany i Kontuzje,
• Order Krzyża Orła III klasy, nadany w Estonii w 1933 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej przyznany we Francji,
• Medal dziesięciolecia Wojny Niepodległościowej, nadany przez Łotwę.

---

Oceń: Zygmunt Wenda

---